CDA leent Republikeinse plannen

Ondanks de veelbesproken "ruk naar links" en verdacht gewauwel over radicaliteit en "compassie" leert het CDA op enkele bereidsterreinen van de Republikeinse Partij in Amerika. Zo wordt er gesproken over een vlaktaks en vouchers in de zorg. Beide zouden Nederland economisch gezonder maken.

Het strategisch beraad dat een nieuwe koers voor de partij uit heeft getekend streeft naar een bescheiden maar slagvaardige overheid. Het uitgangspunt is: de wetgever moet tussenbeide komen wanneer burgers en het maatschappelijke middenveld er zelf niet uitkomen. Dat lijkt mij een gezonde instelling.

Het CDA stelt terecht vast het bestaande stelsel van inkomstenbelasting nodeloos ingewikkeld is. Het ontmoedigt arbeid, volgens de partij, en stimuleert overmatig lenen. "Het CDA ziet grote voordelen in de invoering van een sociale vlaktaks." Voor iedereen zou eenzelfde tarief gelden van bijvoorbeeld 35 procent. Dit stimuleert economische groei en "neemt eveneens de prikkel weg om een eigen huis of een eigen bedrijf met zo veel mogelijk geleend geld te financieren," aldus het visiedocument.

In Amerika strijden verschillende Republikeinse presidentskandidaten voor eenzelfde vlaktaks. De tarieven zouden daar lager liggen omdat mensen ook inkomstenbelasting aan de staten betalen maar het principe is gelijk. Het is solidair, immers, mensen dragen een percentage van hun inkomen af in plaats van een vastgesteld bedrag. Het is liberaal omdat iedereen gelijk behandeld wordt.

Nou ja, bijna iedereen. "Vanuit het oogpunt van solidariteit is het" volgens het CDA "gerechtvaardigd dat er wel een aanvullende solidariteitsheffing komt voor topinkomens." Dat valt een beetje tegen maar twee tarieven zijn nog altijd een verbetering ten opzichte van het huidige systeem.

Het strategisch beraad stelt verder vast dat meer geld niet altijd tot betere zorg leidt. "Veel hangt af van hoe de zorg is organiseerd." Dat is waar. De overheid heeft te lang geld tegen de problemen aangegooid in de hoop dat ze daarmee konden worden opgelost echter de kosten stegen alleen maar verder. Als de financiële middelen niet schaars zijn hebben artsen en ziekenhuizen namelijk weinig reden om die middelen wijs en efficiënt in te zetten. 

Het CDA gelooft dat private zorgpartijen de beperkte financiële middelen beter kunnen verdelen dan de overheid dat kan. "Zorgverzekeraars," zo schrijft het strategisch beraad, "hebben de regierol in de zorg en dragen verantwoordelijkheid voor efficiënte zorginkoop en kunnen daarin afspraken maken met zorgaanbieders of de keuze maken de verzekerde een vrije keuze te bieden." Dat gebeurt reeds. "Mensen zijn vrij te kiezen voor de verzekeraar met het aanbod dat het beste bij hen past." Ook dat zien we in toenemende mate. "Risicoselectie wordt tegengegaan doordat verzekeraars een acceptatieplicht hebben." Dat is het soort minimale overheidsinmenging dat het CDA nodig acht om de "kille" markt tot enige solidariteit te dwingen.

Met name de kosten van de ouderenzorg lopen de spuigaten uit. Het CDA kijkt ook hier naar de Verenigde Staten waar de Republikeinen hebben voorgesteld om de ouderenzorg te privatiseren en mensen vouchers te geven waarmee zij zelf zorg in kunnen kopen. Zo komt de keuzevrijheid centraal te staan.

In het onderwijs leidt de nieuwe visie het CDA ertoe een beroep te doen op zowel docenten als ouders. "Het CDA kiest voor actieve bereidheid van ouders en school om een bondgenootschap met elkaar aan te gaan zonder dit allemaal in regels vast te leggen." Scholen moeten zich flexibeler opstellen wanneer het om vakanties en lesuren gaat maar ouders moeten zich actiever betrekken bij het onderwijs van hun eigen kinderen. Daar is niets mis mee. De school is van de ouders. 

Helaas vertaalt deze visie zich nog niet een beleidskeuze voor vrijer onderwijs. Leer van ervaringen in Amerika, Groot-Brittannië en Zweden, zou ik zeggen, waar scholen worden geprivatiseerd en ouders worden aangemoedigd om zich met het bestuur ervan te bemoeien. Net als in de gezondheidszorg zouden gezinnen aan de onderkant vouchers kunnen krijgen om het leergeld mee te betalen. Ouders worden zich zo bewuster van de kosten van scholing en er ontstaat concurrentie tussen scholen. Net als in de zorg zal die diversiteit tot een kwaliteitsslag leiden. Het CDA houdt het vooral op overheidsinvesteringen in kennis en onderzoek. Een gemiste kans. 

Foto: Wikicommons / Ziko