Beter nieuws over de islam is er helaas niet

"Als jouw vijand jou de hand reikt, hak je hem af. Als je daarvoor te zwak bent, neem je hem aan." Dit is een Arabisch spreekwoord; het drukt duizenden jaren van tribaal denken uit. Een ieder die geen lid is van jouw stam, en dus niet door bloedbanden met jou verbonden is, is per definitie een vijand, en hij zal dat altijd blijven. Als je de kans krijgt, moet je hem doden. Als die kans er niet is, of als de sanctie te zwaar is, veins je vredelievendheid.

Is de vreemde altijd een vijand? In een natuurlijke omgeving waar geen overvloed bestaat, waar elke druppel water en elk groen blaadje een wonder is, is de andere nomadische stam bijna altijd een vijandige stam.

Onder dergelijke omstandigheden groeide gedurende duizenden jaren een ambitieuze cultuur die zich via het zwaard van de profeet Mohammed over het hele noorden van Afrika, het zuidoosten van Europa, het Midden-Oosten en grote delen van Azië uitspreidde. Onder de complexe theologie van een felle monotheïstische krijgerscultuur sluimeren de primitieve waarden en normen van Arabische bedoeïenen.

Waarden
In de Arabische Lente botsen die oude waarden op de voorwaarden die nodig zijn om een moderne natiestaat tot stand te brengen. De natiestaat is de conservatieve islam vreemd. De conservatieve islam kan zich slechts onder een kalifaat bewijzen.

Een kalifaat is een eenheidsstaat die geleid wordt door een opvolger van de profeet Mohammed. Een kalifaat is de pure bundeling van maatschappij en religie. Elke vrome moslim kan alleen volwaardig zijn bestaan als gelovige belijden in een van de islam doortrokken samenleving.

De islam beschouwt zichzelf verre superieur aan de andere twee monotheïstische tradities. De profeet Mohammed is immers de laatste profeet. De andere twee goddelijke ‘openbaringen’ zijn volgens de islamitische exegese vervalsingen; Jezus, Mozes, Abraham, het waren allemaal islamitische profeten, zo beweert de islam, maar de Joden en christenen hebben hun erfenissen vervalst. De ware erfenis van de Schepper werd door Mohammed benoemd en bezegeld.

De Joden verloren hun religieuze staat tijdens de opstand tegen de Romeinen, die een einde maakten aan de Hebreeuwse tempelcultus (het moderne jodendom ontstond na de verwoesting van de tempel in het jaar 70). En in het christendom gold al vroeg: ’Geef de keizer wat de keizer toebehoort en aan God waar Hij recht op heeft’ (Matt. 22:13-16).

De islamitische tempel in Mekka heeft de eeuwen overleefd en voor het scheiden van staat en kerk bestaat in de islamitische theologie geen model. Maar er zijn wel degelijk miljoenen verlichte moslims en zij beseffen dat in de 21e eeuw geen toekomst is voor een staat die op de religieuze waarden van de islam is gebaseerd.

De oude bedoeïenen konden alleen overleven door absolute solidariteit. De clan moest zich als eenheid manifesteren. Het was onmogelijk de clan te verlaten – alleen het uitwisselen van vrouwen, ofwel het creëren van nieuwe bloedbanden, kon verbintenissen tussen clans scheppen. In clans trouwen mensen met familieleden, vaak neven en nichten. Zelfs in het huidige Egypte trouwen velen nog binnen de familie.

De hiërarchie binnen de clan is onverbiddelijk. Deze sociale organisatie is vrijwel naadloos overgegaan in de islam. De ’kaffir’ (ongelovige) is de vijand par excellence. De ware gelovige is met hem tot het einde der tijden in oorlog. Volgens de conservatieve islam leven wij, kaffirs, in de Dar al-Harb, ofwel in het Huis van Oorlog.

De Egyptische moslimbroeders, en alle andere extremistische groepen die in geestelijk en cultureel opzicht aan hen verwant zijn, hebben deze noties niet opgegeven. Ook hun sjiitische tegenstrevers delen deze begrippen. Allen houden zich vast aan de oude religieuze en sociale schema’s om een terugkeer naar verloren glorie – hun beloofd door de laatste profeet – te forceren.

De weg naar de wereldheerschappij loopt via de moskee, niet via de natiestaat waarin kerk en staat gescheiden zijn, en mannen en vrouwen en gelovigen en ongelovigen gelijke rechten hebben. Het kalifaat van de Ottomanen (Turken) is door een gebrek aan vroomheid ten onder gegaan, zo luidt de gedachtegang, en herstel de vroomheid, vecht ervoor en de glorie zal terugkeren.

Het is verbijsterend dat jaarlijks meer boeken naar het Spaans worden vertaald dan er sinds alle eeuwen na het begin van het Arabisch als geschreven taal naar het Arabisch zijn vertaald – de religieuze focus is naar binnen gericht, en de afkeer van het filosofische en wetenschappelijke denken van de kaffirs is nog steeds springlevend.

De islamitische wereld brandt. Waarom? Hier komt de essentiële vraag: hoe moet deze beschaving de sprong naar de moderniteit maken?

Schijn
In Turkije leek een modern model ontwikkeld te worden. Maar dat was schijn. Erdogan is bezig de seculiere staat van Atatürk, waar het dragen van hoofddoekjes en het traditionele Turkse hoofddeksel, de fez, verboden was, af te breken. Zijn islamistische regering heeft het leger, dat de sterkste seculiere macht in Turkije vormde, via een monsterproces onthoofd.

Het Egyptische leger voorkwam die ontwikkeling door de gekozen islamistische president af te zetten, maar het Egyptische volk blijft voor bijna de helft analfabeet, hongerig en fanatiek religieus. In bijna elk land waar de meerderheid van de bevolking islamitisch is, is de samenleving in grote onrust (en vaak gewelddadig) op zoek naar een politiek model dat aan de oude religieuze waarden voldoet en tegelijkertijd openheid schept voor deelname aan een globale economische, wetenschappelijke en culturele stroomversnelling, waarin de verderfelijke kaffirs het initiatief hebben. Welk model wordt het? Het kalifaat, een halve theocratie, een tirannie? Welk model houdt de sociale organisatie van de islam in stand en biedt zicht op welvaart en vooruitgang?

De waarheid luidt: dat model bestaat niet, zoals Atatürk ook al wist. De oude religieuze waarden zijn verlammende obstakels. De extremisten weigeren dit feit te aanvaarden en vechten zich dood aangezien hun religie geen andere keuze biedt. Alleen een islamitische verlichting kan rust en welvaart brengen. Maar alleen Allah weet hoe lang die op zich laat wachten.

In de tussentijd moeten we voorkomen dat de geloofswaanzinnigen niet alleen hun eigen wereld maar ook die van de kaffirs in brand steken. Beter nieuws is er helaas niet.