Betaalbare zorg; zo kan het ook

Ook nu weer geen verkiezingsthema.

Volgens waarzeggers zouden de verkiezingen over Europa gaan. Martin Sommer en onze eigen Joost Niemöller lieten al zien hoe optimistisch dat was. Een stel politici zonder scherpe randjes stond gisteren vrijblijvend te babbelen over 'samen'. Alsof het kwartet doorspeelt op het dek van de zinkende Titanic. 

Want, dames en heren, het gaat niet goed met Nederland. We geven meer uit dan we hebben. En dat geldt ook voor de zorguitgaven. Zorg kan op allerlei manieren goedkoper: door grotere efficiëntie, door homeopathie en door de farmaceutische industrie aan te pakken. Maar goed, ook dit belangrijke thema zal wel bij een volgend kabinet neergelegd worden.

De Volkskrant had afgelopen weekend een groot interview met hoogleraar farmaceutische biotechnologie Huub Schellekens. En Schellekens fileert de exorbitante zelfverrijking van de farmaceutische industrie. Want als u denkt dat bankiers ratten zijn die er vandoor gaan met uw geld, moet u even stilstaan bij de wereld van de farmacie. De bedragen die daarmee gemoeid zijn, doen de honderden miljoenen die banken binnenharken, verbleken. Nederlanders alleen al geven zo'n 10 tot 12 miljard euro per jaar uit aan medicijnen. Niet aan zorg in het algemeen, nee, aan medicijnen. 

En die medicijnen zijn alleen zo duur omdat de industrie ze aldus prijst. Het ontwikkelen van een medicijn is alleen kostbaar als de doelgroep groot is, maar toch de vraagprijs is dikwijls zo buitensporig hoog, dat pillen draaien lucratiever is dan het bundelen en doorverkopen van subprime-hypotheken. Neem het vaccin tegen baarmoederhalskanker: de farmaceutische kant van het programma moet honderden miljoenen kosten, ongeveer 500 euro per vaccinatie, terwijl het medicijn tegen vijftig cent te maken is. De rest is marge.

De enige reden waarom farmaceuten dit kunnen doen, is door de verregaande octrooibescherming van medicijnen. De huidige Westerse octrooiwetgeving schiet haar doel voorbij. Enorme bedragen (publiek) geld hebben geen andere bestemming dan de zakken van de industrie, met dank aan die octrooien. Dit uitmelken is kwalijk. En hierin is een mogelijkheid om de zorgkosten te drukken: de stijging van de zorguitgaven komt helemaal niet door de vergrijzing, het komt door de wanstaltig hoge prijzen van medicijnen. We moeten serieus gaan nadenken over aanpassing van onze octrooiwetgeving. (Mocht u overigens denken dat minder stringente bescherming van uitvindingen, zoals medicijnen, de innovatiedrift wegneemt of anderszins tot de Apocalyps leidt, leest u dan dit even van kaft tot kaft.)

Dit was alweer deel drie in de reeks mogelijkheden om tot goedkopere zorg te komen. Ondertussen hoor ik iemand 'samen!' prevelen.