Als reactie op mijn column De profetie van Ayn Rand kreeg ik ondermeer het verzoek méér met de inhoudelijke nalatenschap van deze beroemde Amerikaanse filosofisch ingestelde schrijfster te doen. Het duurde een paar dagen, maar toen was ik weer flink opgeladen door de ongelofelijke berichtenstroom uit het Europese politieke circuit. Als journalist denk je dan aan een interview van Mark Rutte door Ayn Rand. Maar zij laat zich natuurlijk niet beperken tot het stellen van kritische of suggestieve vragen. Vandaar een dialoog tussen die twee. Meneer Rutte, er gaat 8 miljard euro naar de zuidelijke landen van Europa vanwege de jeugdwerkloosheid daar. Uw land betaalt er aan mee maar krijgt zelf niets. Waarom bent u het daarmee eens?
Beste mevrouw Rand, de jeugdwerkloosheid is daar boven de 25% gestegen. Wij doen het wat dat betreft veel beter. Vandaar dat we in principe niet ontvangen uit deze pot.
Volgens welk principe?
Nou ja, het lijkt me duidelijk dat je de jeugd zo goed mogelijk aan het werk wilt hebben. Jongeren staan aan het begin van hun loopbaan en mogen niet aan de kant blijven staan.
Wie controleert of dat geld daar ook werkelijk voor wordt aangewend? Het gaat om landen met veel corruptie, ook zo´n terrein waarop uw land het veel beter doet ´
´U gaat er op voorhand van uit dat deze gelden niet volgens het boekje worden besteed. Maar dan bent u dus niet zo goed van vertrouwen.´
´Wie wilt u zo graag vertrouwen, Griekse leiders, die jarenlang op nationale schaal boekhoudkundige fraude hebben gepleegd? Of een land als Italië waar een Berlusconi nog steeds grote invloed heeft? In beide landen zal het ongetwijfeld niet de vrije pers zijn, die de besteding tot op de euro gaat volgen. Want die vrije pers bestaat daar helemaal niet.´
´In uw lijvige boek Atlas Shrugged wordt de persvrijheid zwaar beknot. Maar we leven nu in de 21e eeuw. Vrije pers en vrije meningsuiting zijn met de komst van het internet beter gewaarborgd dan ooit. Daar ben ik dus niet zo bang voor.´
´Waar bent u wel bang voor?´
´Voor een ongegronde en onevenredige scepsis ten aanzien van Europa en de euro. Het is fantastisch dat wij mogen meemaken dat in onze tijd het ideaal van de Europese eenwording tot stand komt. Daar moeten we blij mee zijn.´
´Ten koste van de nationale autonomie van de aangesloten landen. Zonder dat de bevolkingen van die landen en hun parlementen hier nog iets over te zeggen hebben?´
´Ha, ha, mevrouw Rand. Alweer dat wantrouwen en die scepsis.´
´Meneer Rutte, wie of wat geeft u het mandaad om blindelings achter de Europese leiders aan te lopen, die niet werken vanuit een ideologie of een toekomstvisie, maar volgens het systeem van de minste weerstand, zoals ze zelf toegeven?´
´Onlangs sprak in nog op een bijeenkomst in Duitsland en mevrouw Merkel ´
´Mevrouw Merkel is een collega van u, maar ook niet meer dan dat. Toch lijkt het er erg op dat zij de Europese eenwording in haar eentje aan het realiseren is.´
´De inzet van Angela Merkel voor de Europese eenwording kan gerust historisch worden genoemd en zal zo ook ongetwijfeld in de geschiedenisboekjes terecht komen.´
´U bent van oorsprong historicus. Eigenlijk wilt u zelf een stukje geschiedenis schrijven, als ik het goed begrijp.´
´Zo ver zou ik niet willen gaan. Maar het is volgens mij niet geheel toevallig dat na de Duitse eenwording ook een Duitse leider de volgende logische stappen zet op weg naar één Europa. Denk eens in: nooit meer oorlog in ons werelddeel dat vele eeuwen zo geteisterd is geweest door gewapende conflicten en etnische onderdrukking of nog erger, hele uitroeiing van religieuze bevolkingsgroepen.´
´Heeft u het over het fascistische Duitsland? Dan zegt u hier eigenlijk dat het financieel leeg laten lopen van het één geworden Duitsland gezien moet worden als de ultieme Widergutmachung. Meneer Rutte, in de eerste plaats heeft niemand daarom gevraagd. Bovendien speelt daarbij mevrouw Merkel een hoofdrol, die haar maatschappelijke en politieke roots heeft in de voormalige communistische DDR.´
´Mevrouw Rand, dit gaat werkelijk allemaal veel te ver. U weigert te geloven dat de huidige leiders in Europa oprecht zijn en handelen vanuit een gemeenschappelijk ideaal. Wij vechten voor een betere toekomst. We laten ons niet verslaan door de huidige tijdelijke tegenvallers. Over een paar jaar is de crisis ten einde en zullen de bevolkingen van de euro landen ons dankbaar zijn, dat we stand hebben gehouden en niet zijn gezwicht voor de valse argumenten om de euro op te geven en per land weer een nationale munt in te voeren. We laten de bevriende naties in Europa die het nu financieel moeilijk hebben niet aan hun lot over. We blijven ze steunen.´
´Tot ook de sterke landen door hun reserves heen zijn en er niets meer over is om landen mee te steunen? Tot de laatste spaarpenningen van burgers zijn opgeëist en doorgesluisd naar landen, die er ongecontroleerd mee kunnen doen wat zij willen, vooral bodemloze putten proberen te dempen? Tot de belastingdruk in alle Europese landen zo hoog is geworden dat er per definitie geen welvaart meer gegenereerd kan worden?´
´U ziet het veel te zwart in. Het gaat om het instandhouden van de saamhorigheid in ons werelddeel. Daar vechten we voor.´
´Ten koste van alles?´
´Nee, natuurlijk niet. Dit is een tijdelijk probleem. Een noodsituatie, die om een bijzondere aanpak vraagt. Maar weest u gerust. We lossen dit op. Samen met sterke landen als Duitsland.´
´Tot Duitsland financieel ook niet meer zo sterk is. Of tot dat het sterke Duitsland intern zo verdeeld raakt over voortzetting van die saamhorigheid dat het besluit om over night uit de euro te stappen, waarna de volgende dag binnen een uur de waarde van die prachtige eenheidsmunt is gedaald naar tien dollarcent.´
´Nogmaals, mevrouw Rand, zo ver zal het nooit komen en dat weet u ook.´
´Hoe weet u precies hoe erg het gaat worden?´
´Daar kun je geen rekensommen voor maken. Dat heeft te maken met vertrouwen.´
´Vertrouwen is een ongedefinieerde menselijke emotie. Geen argument of rationele onderbouwing. Ik ben benieuwd hoe u er zelf in de geschiedenisboeken van de toekomst van afkomt. Als ze u maar niet gaan omschrijven als dat onnozele lachebekje, dat zijn ongefundeerde koers voer in de richting van drijfzand.´
´Ha, ha, u weet het scherp te formuleren. Maar zo erg als het in uw Atlas Shrugged toegaat, zal het in Europa van de 21e eeuw nooit worden. Geloof dat maar van mij.´
´Geloof, hoop en liefde. Waar hebben we dat eerder gehoord. Ik ben benieuwd hoe de Nederlandse kiezers hier over oordelen wanneer ze weer naar de stembus mogen.´
´Als staatsman moet je moeilijke beslissingen durven te nemen. Stand houden, ook als het tegenzit. Uiteindelijk zal de kiezer dat weten te waarderen.´
´Ik help het u hopen. Maar daar heeft niemand iets aan als het toch volkomen fout loopt ´
Zowel Ayn Rand als Mark Rutte worden hartelijk bedankt voor deze openhartige samenspraak.