Alva en Gunnar Myrdal en hun (slechte) plan voor Zweden

De Nederlandse overheid blijft vrouwen de arbeidsmarkt opjagen. Net als Zweden jaren geleden. Tijd voor een kritische blik op dit Scandinavische land. Vandaag deel 1: Het verleden.

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Jet Bussemaker (PvdA) is een feministe pur sang. Het liefst zou zij vrouwen oproepen massaal een snor te laten staan. Zover ging de bewindsvrouw (gelukkig) niet, maar vrouwen met een schuldgevoel de arbeidsmarkt opjagen, dat vindt de socialiste in haar geen probleem. Over de oproep van Bussemaker schreef ik vorige week al een artikel onder de kop: 'Bussemaker bemoeit zich met uw keuze'. Dat artikel is hier te lezen. 

Zweden is qua vrouwen op de arbeidsmarkt Nederland lichtjaren vooruit. In dit koude land hebben zowel mannen als vrouwen massaal fulltime banen. Het opvoeden van kinderen wordt massaal uitbesteed aan scholen en de kinderopvang. De gevolgen van dit Zweedse model zijn desastreus. Financieel, maar vooral sociaal loopt het helemaal uit de klauwen. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Uitzichtloze situatie
In de jaren '30 van de vorige eeuw had Zweden een enorm probleem. De aanhoudende lage geboortecijfers zorgden voor een daling van de bevolking. Daarmee verminderde de productiviteit van de Zweden. Daarnaast werd het land geteisterd door een hongersnood die zijn duizenden versloeg. Tel daar de emigratie van een kwart van de Zweedse bevolking naar Amerika bij op, en de uitzichtloze situatie van het Scandinavische land is duidelijk.

Er moest een groot plan komen om de negatieve spiraal te keren. Het sociaal-democratische echtpaar Myrdal (Alva en Gunnar) bood die oplossing met een boek. Dat boek met de titel 'Crisis in het bevolkingsvraagstuk' heeft een ongekende invloed gehad op de Zweedse politiek. Nog steeds geldt het in 1934 geschreven boek als de grondslag van de Zweedse verzorgingsstaat. 

De staat
De oplossingen uit het boek zijn bijna allemaal doorgevoerd in Zweden. Volgens de schrijvers moesten zowel mannen als vrouwen gaan werken. Om er voor te zorgen dat kinderen niet de dupe werden van twee werkende ouders, moest de staat er voor zorgen dat ouders de opvoeding uit handen konden geven. Uitmuntende sociale voorzieningen moesten die 'last' overnemen en er op die manier ook voor zorgen dat gezinnen wel voor kinderen bleven kiezen. 

Volgens het echtpaar was veel kinderen krijgen belangrijk. Zweden lag immers op zijn achterste, onder andere vanwege de lage geboortecijfers. Veel kinderen was dus het devies. Kinderen krijgen werd aantrekkelijk gemaakt door een uitgebreid systeem van kindercrèches en de kinderopvang op te zetten. Ook kregen vrouwen lang betaald verlof in het plan. 

Sterilisatie
Vaak wordt verzwegen dat de familie Myrdal het recht van kinderen krijgen niet aan iedereen gunde. De staat moest er op toezien dat enkel de 'goede' mensen zich voortplanten, was hun idee. In het boek wordt zelfs sterilisatie geopperd. Daarmee zijn de Myrdals kinderen van hun tijd (denk alleen al aan Hitler in de jaren '30), maar dat maakt hun plan niet minder bizar. 

In conservatieve kringen in Zweden was er veel verzet tegen de plannen van Alva en Gunnar. Dat mocht niet baten, na de Tweede Wereldoorlog nam de Zweedse overheid veel ideeën van het sociaal-democratische echtpaar over. En toen de economie begon te floreren, gingen veel vrouwen daadwerkelijk de arbeidsmarkt op. 

Lastercampagnes
En zij die niet wilden? Die werden via lastercampagnes als parasieten van de samenleving afgeschilderd. Men maakte vrouwen onzeker door hen wijs te maken dat crèches veel beter in staat zouden zijn kinderen op te voeden dan de moeder zelf. Uiteindelijk boog (bijna) heel Zweden voor de theorie van de Myrdals. Dat heeft Zweden gemaakt tot het Zweden van nu.

Ongekend welvarend, maar ook gebukt onder veel financiële (en vooral) sociale problemen. Daarover in deel 2 meer.

U kunt mij ook volgen op twitter onder de naam @MeijerHerman