Kees Le Pair over rendement windmolens

Ook zonder Wikileaks is grotere transparantie mogelijk, zoals uit het onderstaande blijkt.

Onlangs schreef ik over het ijzeren windmolengordijn rond Urk naar aanleiding van een uitzending van Brandpunt. In deze uitzending legde emeritus hoogleraar Rob Kouffeld, die in Delft 'Energievoorziening' doceerde, uit dat windmolens geen energie besparen en niet tot minder uitstoot van CO2 leiden. Staat hij hierin alleen? Nee, in het geheel niet.

Naar aanleiding van deze uitzending schreef de rijkelijk wetenschappelijk gelauwerde Kees Le Pair het volgende aan mij.

Kees Le Pair:

Beste Hans,

De Brandpuntuitzending van gisteravond heb ik net bekeken op 'Uitzending gemist'. Minister Verhagen toonde zich een overtuigd bouwer van Urker molens. 'Tegenover die ene professor staan andere professoren ...'

Tja, wat doe je er aan. Het programma was kritisch genoeg. Ik zie niet zo gauw, wat wij nu nog zouden kunnen doen. Indien PVV en VVD hun poot stijf zouden houden, ging het niet door. Maar die willen het kabinet niet laten vallen. En als het in de Kamer op een stemming aankomt, weet ik wel een paar oppositiepartijen die elke kans aangrijpen om in de wind te gaan.

Er is een kanjer van een lobby van bedrijven en personen die aan die dingen verdienen. Maar dat kan alleen dankzij subsidie. Windstroom is gewoon duurder dan andere stroom. En daarom gaan de elektriciteitsprijzen omhoog. Niet omdat kolen of gas duurder worden. Maar omdat de gratis wind zo duur is.

Het Kamerdebat eerder dit jaar over de vraag of er brandstof wordt gespaard en CO2-emissie verminderd, was onbevredigend. Er werd voortgeborduurd op de slagzin: als de wind stroom levert, draai je de gastoevoer of de kolentoevoer terug, dus er wordt bespaard.

Kijk je naar een enkele conventionele eenheid, die de windfluctuatie zou moeten compenseren, dan kan je je gemakkelijk vergissen en dat is dan ook gebeurd. Er zijn nette, onbetwiste gegevens waaruit je kunt aflezen wat het rendement van een conventionele generator is bij draaien op ontwerpcapaciteit en draaien op gereduceerd vermogen. Zo'n berekening levert dan een bepaalde besparing op. Tot een jaar geleden heette dat: elk kWu windelektriciteit levert een brandstofbesparing van 100% conventionele stroom op. In het debat gaf Verhagen's voorgangster eindelijk toe, dat het wel 10% minder kon zijn. Dat had de KEMA voor haar uitgerekend. Dat had ik ook kunnen doen op de achterkant van een envelop. (Binnenskamers op de KEMA was de conclusie overigens 10 - 20% minder.) De conclusie van het vorige kabinet was dus: er is een besparing die alleszins de moeite waard is.

Maar jammer voor blunderende ministers en en onze portemonnaie is het niet zo simpel.
Indien die zelfde eenheid uit het voorbeeld constant, zeg met een periodiciteit van een kwartier tot een half uur steeds moet op- en afregelen, verdwijnt de brandstofwinst. Dat heeft de KEMA ook netjes uitgerekend. Er wordt dan meer brandstof gebruikt dan bij constant draaien op ontwerpvermogen. Dat is ook een KEMA-gegeven. Het werd niet gebruikt in het debat.

Maar ook dat is slechts één van de vele complicaties. Er is veel meer.

Er is de draaiende reserve, dat zijn de eenheden die niet of nauwelijks stroom leveren, maar wel brandstof kosten. Die dingen moeten blijven draaien om in te springen, als de wind afneemt. Die zitten niet in de KEMA-berekening,

Er zijn de onrendabele generatoren, die wel snel kunnen op- en afregelen, maar die elektriciteit produceren ten koste van twee maal zoveel brandstof als hun zuinige, trager regelbare broers en zusters. Van die onrendabele moeten we er in Nederland meer in bedrijf houden, dan we zouden doen, indien we niet met windmolens te maken hadden. Dat verlies is nergens meegenomen. Alleen de CEO van de Gasunie verzuchtte in een TV-uitzending vorig jaar december, dat er veel extra gasleidingen moesten worden aangelegd, 'omdat de windmolens zoveel gas vroegen'.

Een extreem verkwistingsvoorbeeld, dat tot nu toe in Nederland niet speelt, in Duitsland al wel en straks als de huidige windplannen toch doorgaan, ook hier, is dat van de kerncentrale en de molens. Indien zo'n ding netjes zeg 500 MW levert, kost dat geen fossiele brandstof en er is geen CO2-uitstoot. Indien een windpark van 300 MW daarnaast stilstaat, is er niets aan de hand. Maar als het dan gaat waaien, moet de kerncentrale terugregelen. Dat maakt hem wat onrendabeler. Maar omdat het geen gas, kolen of olie kost, is dat nog geen ramp. De prijs van uranium is verwaarloosbaar. Zou het windpark echter op vol vermogen komen, dan kan de kerncentrale dat niet meer aan. Die moet worden stilgezet. Maar dan heb je nog slechts 300 MW. Er moeten dus in allerijl andere conventionele generatoren worden gestart om de ontbrekende 200 MW te leveren. Dan kosten die windmolens dus ineens het equivalent van 200 MWe aan fossiele brandstof...

Over de inpassing van de variabele windstroom in het net is nog heel veel meer te zeggen. Feit is, dat we in landen of regio's waar een substantiëel windvermogen staat, geen afname kunnen vinden van het conventionele brandstofgebruik. Laat meneer Verhagen die gegevens maar eens narekenen. (Dan moet hij wel de goede inputcijfers krijgen. Wij hebben aanleiding om te vermoeden dat de cijfers daaromtrent van het CBS niet correct zijn. Dat zullen we verder uitzoeken.)

Er zijn plannen om een subsidie toe te zeggen aan de bouw van een windmolenpark op zee boven Schiermonnikoog. Het gaat om een subsidie van 3,5 miljard. Dat geld wordt in zee gegooid, zo lang er geen keiharde gegevens zijn, die uitsluitsel geven over het bovengenoemde brandstofkwesties.

Maar helemaal krankzinnig is het, dat dat belasting- of eleketriciteitskosten douceurtje gegund wordt aan een bedrijf zonder bewezen 'off shore' en windpark ervaring. Mijn kennissen in de 'off shore' techniek noemen het droomfietsen. Geen enkele ervaren ingenieur zou zo'n besluit voor zijn rekening nemen. Nou ja, behalve wanneer hij er zelf aan verdient natuurlijk.

Groeten,
je
Kees.