Column Camille Meloen - De Woke Conferentie van JA21: Liberaal boomer-rechts vecht tegen zichzelf

De termen boomer-rechts en column-rechts zijn in deze kring vaak in gebruik geraakt. De eerste verwijst naar een soort rechts denken zonder echte ideologische onderbouwing, in plaats daarvan is het meer gebaseerd op sentiment: (oudere) mensen die voelen dat er dingen veranderen, maar dat niet willen. Ze willen terug naar de goede oude jaren '90. Niets van die gender-gekkigheid! Maar daar kunnen wij ons toch wel in inleven, zou u denken? De tweede verwijst naar een subcategorie van boomer-rechts, deze mensen schrijven column na column over hoe “Woke deze keer ECHT te ver gegaan is!” Deze zin is zelfs meme geworden, kijk maar naar de zoekresultaten op twitter.

Nogmaals, waarom maken jonge rechtse mensen dit sentiment dan belachelijk? Allereerst omdat dit debat al in 2016 in onze kringen is gevoerd. Een cultuur van politieke en filosofische 'bloodsports'-debatten was destijds erg populair op YouTube, en debatten tussen de meest gekke en radicale ideologieën waren aan de orde van de dag. De daaropvolgende jaren gingen velen van ons op een ideologische ontdekkingsreis om (a) antwoorden te formuleren tegen woke en (b) ons eigen wereldbeeld een echt solide fundament te geven.

Wat we ontdekt hebben is dat het woke, progressivisme en postmodernisme niet uit het niets is gekomen. Deze mensen hebben echte grieven die beantwoord moeten worden. Bovendien is de ideologie ook niet van de ene dag op de andere ontstaan, maar heeft ze een lange ideologische geschiedenis.

Andreas Kinneging leek de enige spreker te zijn die dit probeerde te onderzoeken en beantwoorden. Zijn conclusie was dat woke in zekere zin een iteratie van het communisme is. Hoewel er duidelijk veel overeenkomsten zijn met het communisme, zou ik zeggen dat er nog meer overeenkomsten zijn met het liberalisme. Net als het communisme is woke ontstaan als reactie op het liberalisme, of nog preciezer, zowel het communisme als woke bouwen ten dele voort op liberale beginselen.

Hierbij moet eerst worden opgemerkt dat wanneer ik het over liberalisme heb, ik het niet heb over de VVD of zo. Ik ben van mening dat de PvdA net zo liberaal is als de VVD. Verder, de PVV is net zo liberaal als de VVD. Er zijn alleen wat kleine verschillen in interpretatie van de liberale uitgangspunten. Zo richt de PvdA zich meer op het égalité-gedeelte van “liberté, égalité, fraternité”. De PVV richt zich meer op het liberté gedeelte, de islam probeert immers veel ‘vrijheden’ van ons af te nemen. De PVV is niet tegen de islam omdat zij bijvoorbeeld christelijke natie willen, maar omdat zij een vrije liberale natie willen.

Wat ik dus definieer als liberalisme is de overkoepelende ideologie van het westen. Vrijwel ieder mens in het westen groeit op in een volledig liberale omgeving, waar de liberale waarden van vrijheid en gelijkheid vanaf jonge leeftijd worden bijgebracht. Enkele opmerkelijke uitzonderingen zijn misschien diegenen die in insulaire religieuze gemeenschappen leven, zoals moslims, sommige joden en sommige christenen, die God en zijn regels als hoogste waarde stellen, zelfs boven de liberale waarden van vrijheid en gelijkheid.

Het liberalisme begon zich zeer snel te verspreiden na de Franse Revolutie, waarmee ik nogmaals wil aantonen dat het liberalisme niet een of andere “politieke partij- ideologie” is, maar een overkoepelend kader dat Europa de laatste paar honderd jaar heeft geleid en het christendom heeft verdrongen en vervangen als overkoepelend kader. Uit deze boom van het liberalisme zijn natuurlijk verschillende takken voortgekomen, die de beginselen van het liberalisme op verschillende manieren interpreteerden. Het communisme bijvoorbeeld bouwde duidelijk voort op het idee van gelijkheid. Ik stel dat ook het woke zo'n iteratie is. Laat me een paar voorbeelden nomen:

Net als de beginselen zijn veel van de methoden die woke hanteert rechtstreeks afkomstig van het liberalisme. In het essay From Humanism to Nihilism: The Eclipse of Secular Ethics, somt de auteur enkele voorbeelden op op het gebied van de ethiek. Een idee dat centraal staat in het essay (en in mijn essay), is dat het liberalisme de kiem bevat van zijn eigen ondergang. Woke (of postmodernisme) is eenvoudigweg een logisch gevolg van de beginselen van het liberalisme:

Veel van de oorspronkelijke morele waarden van de Verlichting waren in feite in omgezette vorm geërfd van het christendom. Desondanks probeerden veel moderne liberale samenlevingen zich vervolgens te bevrijden van morele tradities die zij als tiranniek en verouderd beschouwden door een beroep te doen op overeengekomen universele principes die voor iedereen beschikbaar waren. MacIntyre stelt echter dat het Verlichtingsproject van het zoeken naar een onafhankelijke rationele rechtvaardiging voor moraliteit en gedeelde rationele vooruitgang door middel van liberale waarden heeft gefaald, wat heeft geleid tot relativisme en wat Gray de "post-moderne conditie van gebroken perspectieven en ongegronde praktijken" noemt, die het Verlichtingsconcept van de rede afwijst. Het postmodernisme, dat zijn wortels heeft in Friedrich Nietzsches kritiek op de Verlichting, legt de nadruk op de veelheid van perspectieven zonder eenheid of objectieve basis, want alle waarden zijn een kwestie van perspectief en er bestaat geen neutraal “moreel gezichtspunt”. Vanuit een postmodern perspectief blijkt het liberalisme, verre van een verzameling universele morele principes te bieden, slechts weer een historisch geconditioneerd wereldbeeld te zijn, een even kwetsbaar voor de oplossende draaikolk van het moreel relativisme. De Verlichting was dus uiteindelijk zelfvernietigend omdat haar rationele methode van onderzoek onverbiddelijk haar eigen grondbeginselen blootstelde aan een vernietigend onderzoek dat zij op den duur niet konden doorstaan. Deze beëindiging van het Verlichtingsproject, zo suggereert Gray, ondermijnt veel van wat fundamenteel is in de westerse traditie, die in feite misschien niet hernieuwbaar is, maar gedoemd tot een onomkeerbaar verval. Door de rede te bevoorrechten met uitsluiting van andere waarden, betoogt hij, heeft de Verlichting ons uiteindelijk een wereld nagelaten die “menselijkerwijs onbegrijpelijk en destructief doelloos is... het heeft niet geleid tot iets dat lijkt op een nieuwe beschaving... maar in plaats daarvan tot nihilisme.”

Om mijn lezing van deze citaat te geven: het liberalisme tracht traditionele “tirannieke” systemen te ondermijnen. Daartoe gebruikte het methoden als rationalisme, en daarvan uitgewerkt relativisme, deconstructivisme, kritische theorie en meer. Lange tijd werden deze methoden inderdaad gebruikt om stoffige oude religieuze systemen onderuit te halen, maar sinds kort worden deze methoden ook gebruikt om een groot deel van het liberalisme zelf onderuit te halen.

Dan nu de crux, we hebben hier dus een liberale partij die een stel liberalen uitnodigt (behalve misschien Kinneging, die een praktiserend christen is) om te praten over woke, een ideologie die een uitwas is, en ik zou willen stellen, logisch gevolg, van hun eigen ideologie!