FACTCHECK: Uitspraken Geert Wilders over klimaatverandering en -beleid, kloppen ze?

Afgelopen week ratelde Geert Wilders (PVV) tijdens het debat over klimaatbeleid een feitenlijstje op, die welhaast schokkend te noemen is. De feiten zouden volgens Wilders bewijzen dat 'het klimaatbeleid totaal onzinnig is'. Daarna diende hij in de Tweede Kamer een motie in met het verzoek om 'het klimaatbeleid door de shredder te halen'. Behalve de PVV stemde alleen Forum voor Democratie voor deze motie. Maar kloppen zijn uitspraken wel?

Uitspraak 1: De aarde is slechts 0,8 graden opgewarmd sinds het begin van de industriële revolutie

Het is inderdaad waar dat in de afgelopen twee eeuwen de gemiddelde temperatuur op aarde is toegenomen. Volgens cijfers van NASA’s Goddard Institute for Space Studies (GISS), die gegevens bijhouden over de gemiddelde temperatuur op aarde, lijkt wat Wilders zegt juist! Volgens NASA is de temperatuur op aarde sinds 1880 met zo'n 0,8 graden Celsius gestegen. De uitspraak van Geert Wilders over de omvang van de temperatuurstijging lijkt dus gestaafd te worden door wetenschappelijke data! We beoordelen de uitspraak dan ook als 'waar'.

Opmerkelijk: NASA reflecteert in haar bewoordingen enig scepticisme over de veronderstelde relatie tussen CO2-deeltjes in de atmosfeer en de mondiale temperatuur. Zo stellen zij op hun website:

Oordeel: waar

Uitspraak 2: In de 19e eeuw bestond ~0,03% van de atmosfeer uit CO2-deeltjes en nu ~0,04%

Geert Wilders vervolgde zijn toespraak met het benoemen van de relatieve verhouding van CO2-deeltjes in de atmosfeer. Volgens de PVV-voorman zou in de 19e eeuw zo'n 0,03% van de totale atmosfeer bestaan uit CO2-deeltjes. De verhouding zou volgens hem zijn gestegen naar zo'n 0,04% CO2-deeltjes in de atmosfeer in 2019. Als we kijken naar de gegevens die we nu tot onze beschikking hebben moeten we Wilders wederom gelijk geven.

Al is de meetmethode om CO2-deeltjes in de atmosfeer te 'meten' wel veranderd. De gegevens uit de 19e eeuw zijn geconstrueerd op basis van een analyse van de aanwezigheid van CO2 in ijskappen van Antarctica, terwijl de gegevens van nu op een meer precieze manier worden vastgesteld. Overigens zit er veel dagelijkse variabiliteit in de waarnemingen en neemt de snelheid van CO2-uitstoot toe.

Oordeel: waar

Uitspraak 3: 97% van de CO2-deeltjes in de atmosfeer komt daar van nature voor

Volgens Wilders is slechts 3% van de waarneembare CO2 in de atmosfeer afkomstig van mensen. Dit betekent dat 97% van de klimaatverandering, zoals deze wordt verondersteld, op conto komt van de natuur zelf. Maar klopt dit wel? Als we even gaan graven blijkt het vaststellen van menselijke CO2-uitstoot versus de natuurlijke uitstoot bijzonder lastig. Immers is het niet te zien of een CO2-deeltje afkomstig is uit een kolencentrale of van een koe. Toch is er enige informatie over te vinden.

Volgens News Scientist wordt 40% van de menselijke CO2-uitstoot geabsorbeerd door de natuur. Denk aan planten, die het gebruiken als voedstof. De oceanen zouden zo'n 332 gigaton CO2-uitstoot per jaar afleveren en de plantenwereld zo'n 220 gigaton per jaar. Menselijke CO2-uitstoot zou zo'n 29 gigaton per jaar zijn. Als we dan gaan rekenen dan komen we uit op een menselijke factor van zo'n 5% van de CO2-deeltjes in de atmosfeer. Daar moet wel bij gezegd worden dat de natuurlijke uitstoot van oceanen en de plantenwereld deel uitmaken van geen gesloten systeem waarbij CO2 ook weer wordt geabsorbeerd.

Verder weten we dus niet precies hoeveel CO2 daadwerkelijk van mensen afkomstig is en hoeveel van de natuur. Het blijft gokken. Ook voor Geert Wilders.

Oordeel: deels waar, moeilijk meetbaar

Uitspraak 4: Nederland is verantwoordelijk voor 0,35% van de mondiale CO2-uitstoot

Ondanks dat de verhouding tussen natuurlijke CO2 en de door mensen gecreëerde CO2-deeltjes in de atmosfeer moeilijk vast te stellen is, kan de menselijke uitstoot natuurlijk wel worden vergeleken op landelijk niveau. Volgens de leider van de PVV is Nederland verantwoordelijk voor slechts 0,35% van de mondiale CO2-uitstoot. Met een bevolking van zo'n 17 miljoen mensen, terwijl op aarde meer dan 7 miljard mensen wonen, is deze score ook niet verrassend. En het blijkt nog eens juist ook. Nederland is volgens haar eigen gegevens inderdaad 0,35% verantwoordelijk voor de mondiale CO2-uitstoot.

Oordeel: waar

Uitspraak 5: Het effect van Nederlands klimaatbeleid is 0,0007 graden

En als Nederland daadwerkelijk klimaatbeleid gaat voeren wat is dan de impact van de Nederlandse bijdrage aan de mondiale temperatuurdaling? Nou, die is volgens Geert Wilders heel erg klein, zo'n 0,0007 graden. En ook deze uitspraak is juist. Daarmee is de impact van het klimaatbeleid voor Nederland dus dermate klein dat het géén enkele zin heeft om klimaatbeleid gericht op CO2-reductie te ontwikkelen als China en andere landen niet meedoen. Of als landen als India en Ghana blijven groeien. We waarderen deze uitspraak dan ook als waar.

Oordeel: waar

Zoals u ziet krijgt zelfs de PVV het voor elkaar om een consistent verhaal over CO2, klimaat en klimaatbeleid te presenteren. De uitspraken van Wilders waren grotendeels waar en moeten dan ook worden meegenomen in de verdere discussie over het nut en de noodzaak van klimaatbeleid. Laten we hopen dat iedereen zijn oortjes goed open houdt bij het volgende debat over klimaatbeleid.