Tweede Kamerverkiezingen 2017: welke politieke partijen willen Nederland echt duurzaam maken?

Wet- en regelgeving
Vijf partijen willen een klimaatwet of wettelijk vastgelegde klimaatdoelen: PvdA, D66, GroenLinks, D66 en Partij voor de Dieren. De ChristenUnie wil een energie commissaris, GroenLinks en D66 zelfs een apart ministerie voor klimaat. GroenLinks en de ChristenUnie willen internationaal samenwerken om Europese klimaatdoelstellingen te kunnen halen.

Innovatie en onderwijs
Veel partijen stimuleren ontwikkeling van innovatieve methoden voor klimaatverbetering stimuleren. Onder meer CDA, D66 en VVD noemen hiervoor ideeën in hun verkiezingsprogramma. GroenLinks wil een Groene investeringsbank. De SP wil meer aandacht voor duurzaamheid in het onderwijs.

CO2-reductie
CO2 ontstaat onder andere bij het verbranden van kolen, olie en gas. Gassen als CO2 houden de warmte van de zon vast, met allerhande problemen tot gevolg. Dat de CO2-uitstoot verminderd moet worden om het broeikaseffect te remmen, daar zijn de meeste politieke partijen het wel over eens. Gemiddeld wordt er ingezet op een reductie van 40% ten opzichte van de uitstoot in 1990. De PvdA en GroenLinks zetten in op een vermindering van 55%, de Partij voor de Dieren zelfs op 65%.

Meerdere partijen stellen een minimumprijs voor CO2 voor, zodat bedrijven en andere afnemers daadwerkelijk geprikkeld worden tot vermindering van de uitstoot. Het principe ‘de vervuiler betaalt’, bijvoorbeeld door invoer van een kilometerheffing voor automobilisten, staat in de partijprogramma’s van de PvdA, SP, ChristenUnie en GroenLinks. PvdA, SP, GroenLinks en D66 pleiten voor emissieloze vervoermiddelen en andere vormen van duurzaam transport. PvdA en GroenLinks willen investeren in het openbaar vervoer. Ook het vliegverkeer moet duurzamer worden (PvdA, CDA).

CO2-opslag
Een alternatief is het ondergronds opslaan van broeikasgassen, bijvoorbeeld onder de Noordzee. Hierover zijn de meningen sterk verdeeld: VVD, PvdA, D66, CDA en SGP zijn voor; GroenLinks, ChristenUnie, SP en Partij voor de Dieren zijn tegen dit ‘lapmiddel’ en zetten liever in op vermindering van de CO2-uitstoot.

Energiebesparing
Met uitzondering van de PVV stellen alle politieke partijen energiebesparende maatregelen voor, zoals energieneutrale gebouwen. CDA, GroenLinks en de ChristenUnie willen in 2035 alle gebouwen energieneutraal hebben. De PvdA wil dat alle woningen in 2025 hoogwaardig geïsoleerd zijn en D66 pleit voor 3 miljoen energieneutrale woningen in 2030. Ook de financiële maatregelen wisselen. Zo pleit de VVD voor extra geld voor woningisolatie; dit is in de berekeningen van het CPB echter niet terug te vinden. De PvdA heeft er een aparte begrotingspost voor, á 200 miljoen euro op jaarbasis.

Andere partijen willen woningisolatie financieren door meer subsidies of hogere belastingen op gas. Om energiereductie door de industrie te stimuleren, worden extra subsidies (D66, ChristenUnie en GroenLinks) en belasting op niet-benutte restwarmte (PvdA, ChristenUnie en SP) ingevoerd. Een andere veelgehoorde term is ‘circulaire economie’, waarin alle producten hergebruikt kunnen worden (CDA, PvdA, SP, ChristenUnie en D66). Ook de landbouw moet duurzamer en eerlijker worden volgens de PvdA, SP, ChristenUnie en D66.

Fossiele brandstoffen
Kolen zijn slecht voor het klimaat en veroorzaken gezondheidsproblemen. Daarom stellen de meeste linkse partijen voor om de kolencentrales te sluiten en geen nieuwe kolencentrales te bouwen. Hierdoor wordt de CO2-uitstoot met ruim 30% gereduceerd. VVD, CDA en SGP zijn tegen het sluiten van de kolencentrales, omdat dit leidt tot kapitaalvernietiging. Fossiele brandstoffen als aardolie en aardgas zijn vervuilend en raken uiteindelijk op.

Vrijwel alle partijen willen daarom op de korte of langere termijn af van deze fossiele energiebronnen. In de meeste verkiezingsprogramma’s wordt de gaswinning in Groningen als voorbeeld aangehaald. SP wil onderzoek naar een veilig niveau van gaswinning in Groningen. GroenLinks wil de fiscale voordelen voor olie- en gaswinning afschaffen. Een specifieke uitdaging is schaliegas. Schaliegas is chemisch gezien hetzelfde als aardgas, maar moet op een ingewikkeldere en gevaarlijkere manier uit de grond worden gewonnen. Tegenstanders zijn o.a. de PvdA, SP, D66 en GroenLinks. Het CDA is niet principieel tegen schaliegas, maar stelt wel dat schaliegaswinning schoon en veilig plaats moet vinden.

Duurzame energie
Met uitzondering van de PVV en SGP willen alle partijen meer windmolenparken op zee. De SGP stelt het belang van de visserij voorop; de Partij voor de Dieren eist dat het zeeleven niet nadelig beïnvloed wordt. De meeste partijen geven aan dat uitbreiding van het aantal windmolens op land noodzakelijk is, waarbij de meesten ervoor pleiten om dat in goed lokaal overleg te doen. De PVV wil expliciet geen geld uitgeven aan windmolens. De PvdA, ChristenUnie, GroenLinks en D66 willen meer zonne-energie opwekken en zetten daarbij ook in op internationale samenwerking. De PvdA en D66 willen water gebruiken als energiebron, bijvoorbeeld door het opwekken van energie uit het verschil tussen zout en zoet water, bijvoorbeeld bij de Afsluitdijk. SP en D66 willen het gebruik van geothermie en restwarmte stimuleren.

Biomassa
Elektriciteitscentrales voegen een deel biomassa toe bij de verbranding. De subsidies hiervoor worden als weggegooid geld bestempeld door de SP en GroenLinks. De PvdA stelt dat biomassa gebruikt kan worden als biobrandstof voor de biochemie. D66 wil het gebruik van duurzame biobrandstoffen stimuleren.

Kernenergie
Een ander knelpunt is kernenergie, vanwege het risico op ongelukken en de productie van radioactief afval. Ten opzichte van fossiele brandstoffen is kernenergie relatief schoon en goedkoop. Daarom kiest de VVD voor kernenergie. De PvdA, SP en GroenLinks willen juist de Nederlandse kerncentrales zo snel mogelijk sluiten. VVD, CDA, D66 en SGP stimuleren onderzoek naar veilige kerncentrales.