Vandaag herdenken wij de vele gevallenen in de Tweede Wereldoorlog

Het is vandaag 4 mei: de dag waarop Nederland haar doden herdenkt. Hoewel we tegenwoordig al onze doden uit alle gewelddadige conflicten herdenken, geldt voor de meeste mensen toch dat vandaag eerst en vooral in het teken staat van de Tweede Wereldoorlog; wellicht de meest verschrikkelijke oorlog ooit, die niet alleen het leven kostte van miljoenen soldaten, maar ook nog eens aan miljoenen onschuldige burgers het leven.

We moeten geen van de minderheden vergeten die vermoord werden door de nazi's - en dat waren er nogal wat. De joden waren natuurlijk slachtoffer nummer één, maar socialisten, homoseksuelen, zigeuners en vele anderen moesten het ook ontgelden. Ook zij werden massaal naar concentratiekampen gestuurd en daar op de meest vreselijke wijze vermoord. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de vele verzetshelden die geëxecuteerd (en daarvoor gemarteld) werden omdat ze het lef hadden om hun land te verdedigen.

Iedereen heeft zo zijn eigen gedachten bij deze dag, maar ik kies er altijd voor om op 4 mei stil te staan bij het leven en het dagboek van Anne Frank. Ze was jong, onschuldig en energiek, maar moest jarenlang onderduiken, waarna ze alsnog om het leven kwam in een oost-Europees concentratiekamp. Het was een verschrikkelijk lot.

Toch hebben we er ook iets moois en blijvends aan overgehouden. Anne's dagboek wordt gezien als één van de meest belangrijke oorlogsboeken - en misschien zelfs wel gewone literaire werken in hun algemeenheid - ooit. Laat haar boek een les voor ons allen zijn: een waarschuwing met betrekking tot de risico's van hatelijke ideologieën, en een voorbeeld met betrekking tot de hoop voor de mensheid die er tegelijkertijd uit haar woorden spreekt.