Feuilleton vader en dochter Le Pen

De afgelopen weken nam de feuilleton van de familie Le Pen ongekende proporties aan. De politieke machtsstrijd tussen vader Jean-Marie en dochter Marine werd in het openbaar uitgevochten. Het eind van het liedje was dat de 86-jarige mede-oprichter van FN voorlopig is geschorst, totdat een bijzonder partijcongres over zijn lot heeft geoordeeld.

Nadat de oude Le Pen al over de schreef was gegaan in enkele rechtsradicale bladen en daar zijn verderfelijke opvatting over de Holocaust als “détail van de geschiedenis” nog eens herhaalde, presteerde hij het om, gestoken in een felrode jas, als een duveltje uit een doosje de 1-mei toespraak van zijn dochter te verstoren. Daarmee was de maat vol voor Marine.

Zoals ik al eerder schreef, is dit vaderconflict een bedreiging, maar ook een kans voor Marine Le Pen en haar adjudant Florian Philippot. Door het conflict goed te “managen” en de verleiding te weerstaan terug te gooien met modder richting Jean-Marie, kunnen zij de partij verlossen van het extreem-rechtse stigma. Dat laatste zal niet makkelijk zijn, want we zien bij de Franse media en elite dezelfde taktiek van demonisering die wij in Nederland meemaakten bij de opkomst van de dertien jaar geleden vermoordde Pim Fortuyn.

Wie is Florian Philippot?
De rol van vice-president van FN en spindoctor Florian Philippot is cruciaal. Le Pen senior richt dan ook bijna al zijn rechtsradicale pijlen op hem. Florian Philippot is 33 jaar, komt uit een onderwijzersgezin in de omgeving van Lille, heeft een goede opleiding (HEC, ENA) en hoewel hij ooit een uitstapje maakte naar de presidentscampagne van de socialist Jean-Pierre Chevènement, moeten we hem eerder zien als een neo-gaullist met een sociale inslag. Generaal De Gaulle is voor Philippot “het absolute referentiepunt”, een gevoelig punt voor Jean-Marie Le Pen, die een hekel had aan De Gaulle. Het roddelblad Closer onthulde vorig jaar dat Philippot een relatie heeft met een man.

Philippot heeft wel eens verteld dat hij voor zijn ontmoeting met Marine Le Pen in 2009 geen lid was van Front National en zelfs niet overwoog om op die partij te stemmen. Hij voelde zich wel aangesproken door de sociale ideëen van Marine, die als alleenstaande moeder van drie kinderen het één en ander heeft meegemaakt en meer empathie heeft voor de “gewone Fransen” dan haar vader. Zo startte Philippot omstreeks 2009 als anonieme PR-medewerker van Marine achter de schermen, om een bliksemcarrière te maken en snel uit te groeien tot de nummer twee van de partij.

Strategie van dediabolisering
Samen met Marine Le Pen is Florian Philippot de grote roerganger achter de strategie van dediabolisering van de partij. Hoewel FN nog altijd stevige standpunten inneemt, met name als het gaat om immigratie, integratie, bestrijding jihadisme, veiligheid (voorstander doodstraf) en EU (zij willen het Schengen-akkoord opzeggen), waakt Philippot zorgvuldig over de politieke lijn van de partij en zorgt ervoor dat rechtsradicale ontsporingen vermeden worden.

Natuurlijk kun je een dergelijke partij niet van de ene dag op de andere veranderen. Een deel van de aanhang zal nog op de extreem-rechtse lijn van Jean-Marie zitten. Toch moeten we niet vergeten, dat de partij op basis van de koers van Marine Le Pen en Florian Philippot al gegroeid is van 20.000 naar 80.000 leden en in toenemende mate gesteund wordt door de Franse jeugd. Ik denk daarom dat het grootste deel van de FN-aanhang eieren voor zijn geld zal kiezen en loyaal blijft aan Marine, hoewel Jean-Marie op alle mogelijke manieren zijn provocaties zal voortzetten, zolang hij nog leeft. Een vos verliest immers wel zijn haren, maar niet zijn streken.

In het gunstigste geval ontwikkelt FN zich tot een brede nationale of patriottische beweging met een linker- en een rechtervleugel, die in balans worden gehouden door een kundige leiding. Zoals vroeger bij ons het CDA met een linker- en rechtervleugel decennialang de politiek domineerde, zou FN dat in Frankrijk kunnen doen, met als hoofddoel een reset van Frankrijk, dat in de ogen van veel Fransen is afgezakt tot een provincie van een EU die staat voor globalisatie, verarming en massa-imigratie.

Hoe het zal aflopen met FN is moeilijk te voorspellen. Ik vind het economisch programma van de partij (sterk op protectionisme gebaseerd) nog steeds niet erg overtuigend, maar de partij heeft zeker ook goede punten en is een interessante uitdager van het establishment. Het is overigens opvallend dat Nicolas Sarkozy heeft besloten de naam van zijn partij UMP te veranderen in Les Républicains, in wat lijkt op een poging om van zijn neoliberale imago af te komen en aantrekkelijker te worden voor potentiële FN-stemmers, die voor een deel voormalige socialisten of zelfs communisten zijn. Er vinden grote politieke verschuivingen plaats in Frankrijk. De concurrentie tussen Marine Le Pen en Nicolas Sarkozy is groot. Zullen ze elkaar treffen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen van 2017?