De revival van Rutte. Is er nog hoop?

Het heeft lang geduurd en kennelijk is er de dreiging van wederom een slechte verkiezingsuitslag voor nodig, maar de VVD lijkt een inhaalslag op ‘rechts’ te willen gaan maken. Premier Mark Rutte profileerde zich bij het debat op RTL4 als dé rechtse leider die Nederland nodig heeft en wist zich dankzij de afwezige Geert Wilders uitstekend staande te houden. Luidt dit dan het begin in van een opleving van de VVD?

In het debat dat RTL afgelopen donderdag organiseerde waren de tegenstellingen tussen de coalitiepartners openlijk scherp af te tekenen. PvdA-leider Diederik Samsom manifesteerde zich als de trouwe vazal van het kabinet, terwijl Rutte zich duidelijk een eigen rechtse identiteit probeerde aan te meten. Het is illustratief voor de politieke verhoudingen tussen de PvdA en VVD dat beide politiek leiders hun eigen strategie kiezen. Samsom lijkt zich terdege te beseffen dat het linkse geluid vertolkt wordt door de SP en wilde zich neerzetten als de ‘succesvolle’ ideologisch vader van het kabinet, waar Rutte zich boven het belang van het kabinet stelde en met regelmaat de rechtse lijn verkoos boven een Rutte II-goednieuwsshow.

Het gemis van Wilders in het debat mondde uit in een interessante krachtmeting tussen partijen die normaliter inhakken op de PVV-leider, maar nu zelf het spel moesten gaan maken. Met name Alexander Pechtold had daar ogenschijnlijk moeite mee, nu de zelfbenoemde ‘anti-Wilders’ zijn antagonist miste om de politiek correcte stem mee te winnen. Pechtold was weer heel even de pedante veilingmeester die zichzelf als verheven zag boven de andere politici. Hij profileerde zich als de man vanwaar het lot van het kabinet afhing en vond zijn katalysator in Rutte, die zich bij de afwezigheid van Wilders zich kon ontpoppen tot het rechts geluid in een verder redelijk links politiek schouwspel.

Opmerkelijk genoeg bleek Rutte in dit debat politiek gezien niet eens zo heel ver weg te staan van Wilders. Zonder de blonde PVV-voorman kon Rutte zich uiten op een manier die anders naar hem zou terugkaatsen als steun aan de immer en altijd verdoemde PVV. De uitspraak dat hij jihadisten liever zag sneuvelen dan terugkeren naar Nederland paste prima in dat straatje. Rutte leek zichzelf weer te zijn, kon vrijelijk zijn standpunten uiten en wist deze met verve te verdedigen. Zonder Wilders was Rutte even weer de Rutte die een coalitie instapte met de CDA en de gedoogsteun van de PVV. Rutte was weer even de oude Rutte, bevrijd van de last die de dolende linkse coalitiepartner PvdA met zich meebrengt. Even bevrijd van de catastrofale beslissing om in een coalitie te stappen met een partij die tegen alles indruist met waar de VVD ooit groot door is geworden.

Nee, ik waan me zeer zeker geen illusies en reken me niet rijk met de uitkomst van een debat in verkiezingstijd. De VVD zit immers nog steeds in een coalitie met de PvdA en komt inmiddels wekelijks in opspraak. De partij voelt de hete adem van het CDA in de PVV in haar nek en Rutte kán niet anders dan de aanval op rechts openen, om niet nog meer zetels te verliezen. En we mogen het Rutte en de VVD op 18 maart laten horen en voelen: genoeg is genoeg, weg met dit kabinet! Maar het biedt mij echter wel hoop dat de VVD haar beginselen, zij het in verkiezingstijd en als kat in het nauw, gelukkig nog niet helemaal vergeten is.