Van wie wordt het jaar 2015?
Welke politicus laat alle anderen dit jaar achter zich?
Het is een buitengewoon interessante vraag: van wie wordt het jaar 2015? Mark Rutte? Sybrand Buma? Alexander Pechtold? Lodewijk Asscher? Of toch Geert Wilders? Welke politicus laat zien dat hij of zij beter is dan alle anderen? Wie blijft staan te midden van de slachtingen die de Provinciale Statenverkiezingen vrijwel zeker zullen achterlaten?
Hoewel Asscher gezien wordt als de gedoodverfde favoriet om Diederik Samsom op te volgen als fractieleider van de PvdA. Als zodanig kon hij inderdaad weleens dé revelatie van dit jaar worden. Toch heeft hij één probleem: zijn partij doet het ongekend slecht in de peilingen. De kans dat hij het imago van de PvdA redt is klein, zeker omdat hij een minister is in het kabinet Rutte II en dus deels verantwoordelijk kan worden gehouden voor het regeringsbeleid, wat niet al te positief ontvangen is in PvdA-kringen.
Mark Rutte moeten we nooit onderschatten - hij is een comeback kid pur sang - maar ook zijn partij doet het bepaald niet goed in de peilingen. Hij heeft aangegeven dat hij zelf campagne gaat voeren voor de Provinciale Statenverkiezingen. In het verleden had dat ongetwijfeld goed uitgepakt voor hem, maar dit keer hoeft dat zeker niet zo te zijn: de gemiddelde rechtse kiezer is onderhand namelijk wel uitgekeken op hem en is al maanden op zoek naar een alternatief.
Daardoor houden we nog maar een stuk of drie echte kanshebbers over: Sybrand Buma, Alexander Pechtold en Geert Wilders. Met name die laatste doet het bijzonder goed in de peilingen, maar hij heeft één probleem. Zoals Paul Jansen uitlegt in De Telegraaf wil geen enkele partij zaken met hem doen.
De PVV rekent op een goede uitslag bij de komende Statenverkiezingen, en bij eventuele vervroegde algemene verkiezingen, waarover wordt gespeculeerd. Wilders denkt dan kans te maken om de grootste te worden. Hem wacht in dat geval het lot van Joop den Uyl. Diens PvdA won in 1977 de stembusgang, maar eindigde in de oppositie. Ook de PVV zal met lege handen blijven staan. Niemand wil nog zaken met de partij doen. Wilders heeft zich met zijn verharde positie buitenspel gezet. Daarom wordt 2015 toch niet zijn jaar.
De reden dat Wilders alleen staat is simpel, aldus Jansen. Hij is de afgelopen jaren en maanden geradicaliseerd. De andere partijen in Den Haag willen daar niets mee te maken hebben.
Vroeger leken harde uitspraken van Wilders inderdaad bedoeld om het politieke debat op te porren. Menig andere partij kijkt namelijk weg als de keerzijde van de door links bejubelde multiculturele samenleving ter sprake komt. Dat stadium is gepasseerd. Wilders wil niet provoceren, hij acht de islam totalitair en wil intolerantie met intolerantie bestrijden. Daarvoor wordt nu de vrijheid van godsdienst op de helling gezet. Er zijn signalen dat dit niet de laatste PVV-stap zal zijn.
De PVV zal ongetwijfeld een goede uitslag scoren bij de Provinciale Statenverkiezingen, maar dat zal die partij niet baten. Wat regeringsverantwoordelijkheid betreft is Wilders uitgespeeld. Hij mocht het kabinet van CDA en VVD in 2010 gedogen. Door het te laten vallen en vervolgens steeds verder op te schuiven naar een intolerant nationalisme heeft hij zich in zijn eigen voet geschoten.
Daardoor zijn er eigenlijk maar twee partijen die overeind blijven staan en kans hebben om dit jaar echt van zich te doen spreken. D66 onder leiding van Alexander Pechtold en het CDA van Sybrand Buma. De eerste heeft daarbij echter een probleem: hoewel Pechtold officieel lid is van de oppositie steunt hij het kabinet. Mensen die niet tevreden zijn met het regeringsbeleid kunnen gemakkelijk overtuigd worden dat ze door op hem te stemmen meer van hetzelfde krijgen.
Het gevolg? Het is zeer waarschijnlijk dat Sybrand Buma en zijn CDA alle anderen dit jaar achter zit laten. De christendemocraten hebben geen vieze handen wat Rutte II betreft en sjouwen ook geen zware lading met zich mee zoals Wilders. Ze staan bekend als voorstanders van good governance, zijn rustig en hebben zich de afgelopen maanden als redelijk rechts gepresenteerd. Buiten de nieuwe partij VNL (die voor veel kiezers te jong en te onbekend is) hebben rechtse kiezers eigenlijk geen keus voor een alternatief: het wordt Buma of Rutte III. Aangezien ze dat laatste onacceptabel vinden is het niet moeilijk om te voorspellen op welke partij ze zullen stemmen - niet alleen bij de Provinciale Statenverkiezingen van 18 maart, maar ook bij mogelijke vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer.
