Opstappen Samsom betekent grote PvdA

Diederik Samsom, de vaak bekritiseerde PvdA-leider die zijn partij desondanks in 2012 bij de grootste van het land maakte, zit op de schopstoel. Naar alle waarschijnlijkheid zal hij binnenkort het veld moeten ruimen. Hoewel een wisseling van de wacht normaal gesproken slecht is voor een partij is dat nu waarschijnlijk niet zo: Samsoms opvolger, Lodewijs Asscher, staat al klaar. Natuurlijk is hij op dit moment vice-premier (en minister), maar dit kabinet is toch geen lang leven beschoren. Op het moment dat Samsom echt op omvallen staat kunnen hij en zijn vrienden de coalitie opblazen, Samsom vervangen en nieuwe verkiezingen met iets van hoop tegemoet zien: slechter dan in de peilingen wordt het niet.

Sterker nog, de kans is groot dat de PvdA onder Asscher vrij snel zal groeien. Het korte termijn geheugen van kiezers laat namelijk nogal te wensen over. Een nieuwe partijleider et voila, de voorgaande jaren zijn vergeten, zéker als PvdA en VVD elkaar in de campagne uitsluiten en een harde oorlog met elkaar uitvechten; de kiezer zal dan al snel een kant kiezen waardoor die twee partijen het alsnog vrij goed zullen doen. In feite is dit natuurlijk wat er gebeurde in 2012, met dit verschil dat de PvdA toen niet had meegeregeerd. Toch stond die partij er enkele maanden voor de verkiezingen niet goed voor. Het had er alle schijn van dat de SP - geleid door Emile Roemer - de nieuwe leider van links zou worden: de socialist liep zich al warm voor een belangrijke rol tijdens de formatie en misschien zelfs voor een ministerschap. Een absolute nachtmerrie, natuurlijk, maar op dat moment leek het meer dan mogelijk. Even later steeg de PvdA toch weer in de peilingen, voornamelijk omdat de partij een nieuwe leider had gekregen in Diederik Samsom (die zichzelf opnieuw had uitgevonden als een 'rustige man' mét stropdas in strak in pak).

Alle kritiek op de PvdA was vergeten, een nieuwe charismatische leider was opgestaan, et voila, de sociaaldemocraten waren één van de grote winnaars van de verkiezingen en kwamen zelfs buitengewoon dichtbij het Torentje.

Anders dan onze eigen Frank Verhoef kan ik er dan ook niet om juichen dat Samsom binnenkort waarschijnlijk op eerloze wijze uit de Kamerfractie wordt gebonjourd. Op de korte termijn is dat weliswaar fantastisch - hoera, de meeste gepassioneerde en agressieve leider van de PvdA in decennia moet op zoek naar een nieuwe baan, dit keer hopelijk buiten de politiek - maar op de middellange en lange termijn is het effect waarschijnlijk juist negatief.

Je ziet nu al dat de mainstream media een dergelijke comeback aan het voorbereiden zijn. De eerste stap in het proces is om Samsom helemaal af te branden en hem de schuld in de schoenen te schuiven van het verval van zijn partij. Zie bijvoorbeeld dit artikel in het AD: "De oude Samsom is terug: boos en fel." Natuurlijk heeft Samsom grote fouten gemaakt - vanuit PvdA-perspectief - maar het is totaal onverantwoord om alleen hem verantwoordelijk te houden voor de huidige malaise. Iedere partij is groter dan haar leider, en dat geldt zeker voor de PvdA (die diep is doorgedrongen in alle geledingen van de maatschappij en de ambtenarij). De media negeren dit omdat toegeven dat Samsoms problemen feitelijk problemen van de PvdA zelf zijn het ze onmogelijk maakt om over een paar maanden net te doen alsof alle problemen opeens de wereld uit zijn en de PvdA dan wél weer een goede, betrouwbare en loyale regeringspartij is die eigenlijk de minister-president zou moeten leveren (in de persoon van de al eerder genoemde Asscher).

Stap twee komt later pas, maar de voorbereidingen daarvoor beginnen nu al: af en toe wordt Asscher genoemd als opvolger van Samsom, terwijl men tegelijkertijd duidelijk maakt dat hij 'heel anders' in elkaar zit dan de huidige fractieleider. Samsom is een driftkikker, Asscher is redelijk en rustig; Samsom ruilt allerlei zaken tegen elkaar uit, Asscher zal op zijn hoogst compromissen sluiten, maar nooit door de agenda van de PvdA terzijde te schuiven; Samsom is PvdA-oudestijl, Asscher is van de nieuwe school.

Een veelzeggend voorbeeld van stap twee is dit artikel in de NRC met als titel, "Asscher, de nieuwe anti-Wilders."

Onze vrienden van de media zijn al begonnen met stap twee, maar zullen dat in de komende maanden nog veel vaker en vooral gepassioneerder doen. Op termijn zullen ze dit combineren met stap drie: 'De PvdA maakt een comeback in de peilingen!!!!' Dit zal volledig worden toegeschreven aan Asscher en niet aan de propagandacampagne van de media zelf, waarbij de kiezer er wekelijks van wordt overtuigd dat de PvdA de weg naar boven écht heeft ingezet en dat die partij toch weer de oude, sterke vertegenwoordiger van links is. En dat leidt naar stap vier: een zege voor de PvdA... of op zijn minst een behoorlijk goed resultaat waardoor die partij bij de formatie alsnog het één en ander te zeggen heeft.