Eindelijk.
Sinds een decennium is zo'n beetje alles wat zich in Nederland rondom bordkrijt bevindt, helemaal top. We kunnen de grachten dempen met toponderzoekers, toppublicaties, topuniversiteiten en toponderwijs. Althans, dat is wat de minister van dienst roeptoetert, dikwijls met een wanstaltige vergelijking van de soort 'Nederlands water + Ivy League / Oxbridge. Zelfvoldaan wijzen ze op de uitstekende prestaties van onze Princetons aan de Schie en Oxfords aan de Amstel. Hoewel het eindniveau van studenten steeds lager is, proclameren bewindslieden voortdurend dat we bij de wereld...euhm...-top zitten.
Gelukkig word ik niet moe om uit te leggen dat we die fantastische scores in de academische rankings aan van alles te danken hebben (vooral aan citatiescores en netwerken), maar zeker niet aan onderwijs. Als dat beter zou zijn, hadden we een stuk hoger gestaan. Maar dat is door de huidige organisatie en financiering van de universiteit onmogelijk. Vanwege de hordes studenten en het uitdunnen van de wetenschappelijke staf, is er geen tijd en geld om zowel hoogwaardig onderzoek te verrichten, als uitstekend onderwijs te verzorgen.
Diederik Stapels verhaal illustreert hoe groot de verleidingen zijn om voor citaties en niet voor onderwijs te gaan. Bovendien levert dat niet alleen academische erkenning, maar ook meer geld uit Den Haag op. En dat gaat een tijdje, totdat er weer eens een accreditatieorganisatie langskomt. Dan ga je voor de bijl.
Honderden studenten geschiedenis, communicatie- en informatiewetenschappen hebben de afgelopen jaren te makkelijk hun bul gehaald. Van de 212 universitaire bachelor- en masteropleidingen in de geesteswetenschappen zijn er 26 (13 procent) van onvoldoende niveau. Bij geschiedenis scoorde zelfs een op de drie opleidingen onder de maat.
Dat is de conclusie van gedetailleerd onderzoek naar het niveau van de afstudeerprojecten en opleidingen aan alle Nederlandse universiteiten, uitgevoerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). De 26 ondermaatse opleidingen moeten de komende twee jaar een hersteltraject doorlopen. Als de universiteiten het niveau van vooral de eindscripties dan niet weten op te krikken, kan het doek vallen voor deze studierichtingen.
Ik raad lezers aan niet zelfgenoegzaam alfastudies weg te honen en te concluderen dat er verder niets aan de hand is. Onderzoek dat veeleer kwalitatief dan kwantitatief van aard is, is gewoonweg makkelijker te belonen met een genadezesje. Het impliceert geenszins dat het voor de rest prima in orde is met ons universitaire onderwijs. De bron voor dit soort slechte scripties zijn slechte studenten en slecht onderwijs; ze zijn niet opgeleid om zelfstandig onderzoek uit te voeren. Dit is gewoon wat 'topuniversiteiten' kosten.
