Niemand wil Juncker. Niemand kent Juncker
De saaie eurocraat uit Luxemburg is zogenaamd tot voorzitter van de Europese Commissie 'gekozen'.
Voor de Europese Parlementsverkiezingen van bijna twee weken geleden nomineerden de grote partijen ieder een lijsttrekker. In de buitenlandse pers werd veelal het Duitse woord Spitzenkandidat gebruikt, want het Engels kent geen vergelijkbare term. De liberalen werden aangevoerd door de voormalige Belgische minister-president Guy Verhofstadt. De sociaal-democraten hesen de Duitser Martin Schulz op het schild, nu nog de voorzitter van het Europarlement. En de Europese Volkspartij koos Jean-Claude Juncker, de oud-premier van Luxemburg en voorheen voorzitter van de Eurogroep.
Juncker had naar verluid liever Herman Van Rompuy opgevolgd als voorzitter van de Europese Raad. Zijn politieke club, waarin de christen-democraten van de Duitse bondskanselier Angela Merkel de dienst uitmaken, waren aanvankelijk ook geen groot voorstander van het aanwijzen van een lijsttrekker. Het Verdrag van Lissabon uit 2009 geeft het Europees Parlement dan wel een rol in de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie, maar op deze manier trok het parlement wel erg veel macht naar zich toe. Het zijn nog altijd de regeringsleiders in de Europese Raad die een kandidaat moeten aanwijzen, voor het parlement erover stemt.
Sinds de Europese Volkspartij echter wederom de grootste is geworden, staat Juncker blijkbaar te popelen. Hoewel de christen-democraten zestig zetels verloren, eiste hij onmiddellijk het voorzitterschap van de commissie op. Toen hij om een reactie werd gevraagd op de terughoudendheid van enkele lidstaten, waaronder het Verenigd Koninkrijk, om hem tot 'president' te kronen, zei Juncker: "Dat kan me niet schelen. Ik zit niet op mijn knieën. Ik heb de verkiezingen gewonnen."
Klein probleempje: vrijwel geen van de Europeanen die de moeite nam om te stemmen, wist wie Juncker was. Slechts 8 procent van de Europeanen kende hem. Volgens de Duitse boulevardkrant Bild was het percentage in Duitsland zelfs maar 7 procent, hoewel dat land de meeste stemmen aan de partij van Juncker gaf.
Toch roept diezelfde krant Angela Merkel op vooral niet in te binden. "Een ding is duidelijk: de Europeanen willen dat Juncker EU-voorzitter wordt," beweert de uitgever van de krant. "Een derde kandidaat, die zich niet verkiesbaar heeft gesteld, kan het niet worden. Anders wordt de democratie een farce. Dat kon misschien in de DDR of rechtse bananenrepublieken. Maar niet in de EU."
Dit is de grootst mogelijke onzin. 'De' Europeanen willen helemaal niet dat Juncker de commissie gaan aanvoeren. De Europeanen die überhaupt zijn naam kennen, zullen eerder eurosceptici zijn die nauwlettend in de gaten houden wat er in Brussel gebeurt. En wie Juncker een beetje kent, kan toch moeilijk enthousiast zijn. De man is een Europese federalist van de oude stempel die er geen enkele moeite mee heeft om over de hoofden van de Europese burgers heen een politiek experiment uit te voeren dat in steeds mindere mate als een rationeel economisch integratieproces kan worden uitgelegd.
Terwijl verreweg de meeste Europeanen geen flauw benul hebben van wat er allemaal in Brussel wordt besloten en van de Europeanen die dat wel hebben een steeds groter deel twijfelt aan de wijsheid van de hele onderneming, stelt Juncker doodleuk voor op de oude, vertrouwde weg verder te gaan.
Geen wonder dat vooral de Britten zijn benoeming helemaal niet zien zitten. Het gerucht gaat dat de Britse premier David Cameron zelfs heeft gedreigd het referendum over zijn lands lidmaatschap van de EU naar voren te halen als Juncker wordt aangesteld en dan stemt mogelijk een meerderheid van de Britten in met het voorstel om de unie te verlaten. Dat zou een mooie start zijn van Junckers 'presidentschap'!
Er zijn betere kandidaten. De rechtse premier van Finland, Jyrki Katainen, aast op een Europese baan. Zo ook de voormalige premier van Letland, Valdis Dombrovskis. Als een van hen het wordt, zou dat prima de 'overwinning' van de Europese Volkspartij vertegenwoordigen.
De Deense premier, Helle Thorning-Schmidt, is weliswaar links, maar als vrouw een aantrekkelijke kandidaat. Hetzelfde geldt voor Christine Lagarde, nu de baas bij het IMF. Zelfs Enrico Letta, de voormalige premier van Italië en een sociaal-liberaal, zou op het lijstje kunnen staan. Ze zijn allemaal jonger dan Juncker en lijken allemaal beter te begrijpen wat Europa anno 2014 wil en nodig heeft: geen paternalisme en stug doorgaan met de Europese eenwording, maar beter luisteren naar het volk en een juist bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten.
