Japanse premier belooft eindelijk hervormingen

Shinz? Abe gaat dan toch de economie van Japan structureel hervormen. Economen en investeerders zijn na anderhalf jaar echter sceptisch.

De premier kondigde gisteren een pakket aan maatregelen aan die Japanse economie uit het slob moet trekken. De belangrijkste hervorming is een verlaging van de vennootschapsbelasting, nu nog een van de hoogste in de wereld, onder 30 procent. Onduidelijk is echter nog hoe de regering die lastenverlichting gaat betalen.

Ook zei Abe het mogelijk te willen maken dat het pensioenfonds van het land meer in aandelen investeert, opdat het een hoger rendement kan realiseren. Dat is nodig, omdat de bevolking van Japan in rap tempo vergrijst.

Eerder riep Abe ondernemers op meer vrouwen in dienst te nemen. Nu stopt nog 70 procent van de Japanse vrouwen met werken wanneer ze kinderen krijgen. Ter vergelijking: in Amerika is dat 30 procent. Toegeven, in de Verenigde Staten kunnen de meeste vrouwen niet anders, omdat er nauwelijks ouderschapsverlof en betaalbare kinderopvang is. Maar in Japan is het probleem vooral cultureel van aard. Van vrouwen wordt verwacht dat ze voor de kinderen zorgen. Nu de economie al decennialang stagneert en de bevolking krimpt, kan Japan zich die mentaliteit niet langer veroorloven. Abe begrijpt dat, maar komt vooralsnog niet meer maatregelen om dit probleem aan te pakken.

Vooroordelen staan ook een andere belangrijke hervorming in de weg: immigratie. Om voorgenoemde redenen kan Japan buitenlandse arbeidskrachten goed gebruiken, maar immigratie is er nog minder populair dan in Nederland. Abe wil meer hooggeschoolde arbeidskrachten uit andere landen aantrekken, maar benadrukte dat dit geen nieuw "immigratiebeleid" betekent. Hoe die hooggeschoolde arbeidskrachten dan precies moeten worden verleid om naar Japan te komen, is onduidelijk.

Andere hervormingen blijven op de plank liggen. Zo wordt het niet makkelijker om Japanners te ontslaan, terwijl het ontslagrecht zo is dichtgetimmerd dat bedrijven weinig nieuwe werknemers in dienst durven te nemen. Ook verandert er weinig in het landbouwbeleid, terwijl hoge rijstsubsidies voor boeren Japans toetreding tot een vrijhandelszone met andere landen rond de Stille Oceaan in de weg staan.

Economen en investeerders zijn dan ook niet enthousiast. De op dinsdag aangekondigde hervormingen zouden de derde peiler moeten vormen van Abe's hervormingsagenda. Eerder pompte zijn regering al meer geld in de economie in een poging de vraag aan te jagen en wist het de centrale bank te overtuigen ook een monetair stimuleringsbeleid te voeren. Na al dit rondpompen van 'gratis' geld zouden er structurele hervormingen komen die Japan moesten klaarmaken voor de toekomst. Abe liet anderhalf jaar voorbij gaan voor hij die hervormingen bekendmaakte en dan bestaat ook nog eens de kans dat het parlement de maatregelen verder afzwakt.

Het is beter dan niets, maar dat is dan ook het grootste compliment dat Abe kan worden gegeven.