Derivatenkoning De Vries: het is de schuld van de minister!

Gisteren werd treasurer Marcel de Vries ondervraagd door de parlementaire enquetecommissie die belast is met het onderzoek naar misstanden bij de woningcorporaties.

Zoals u weet wordt De Vries mede verantwoordelijk gehouden voor het miljardenverlies bij woningcorporatie Vestia, waar hij als financieel specialist honderden derivatencontracten afsloot. Van spijt geen enkel spoor, sterker nog, De Vries zou de volgende keer precies hetzelfde doen. Het was die 'domme minister', die blaam treft door de derivatenposities niet gewoon door te laten lopen, maar die juist op het meest ongunstige moment 'de stekker eruit had getrokken'. Daar zat een zelfbewuste man, zich van geen kwaad bewust. Zoals Peter Hendriks bij FTM het uitdrukte: 'De Vries zat erbij alsof hij bij de kapper op zijn beurt zat te wachten'.

Die 'domme' minister was CDA-politica Liesbeth Spies, die het bestuurdersstokje juist had overgenomen van Piet Hein Donner, die in februari 2012 was benoemd tot vice-president van de Raad van State. Volgens De Vries bespaarde Vestia met de rentederivaten 50 miljoen euro aan rentekosten per jaar en zou er 'niets aan de hand' zijn geweest als Vestia de posities gewoon door had laten lopen. Dat zou inderdaad het geval geweest kunnen zijn, ofschoon dat niet met honderd procent zekerheid te zeggen is. Maar los daarvan, De Vries mist, denk ik, het kardinale punt waar het hier om draait: wat doet een woningcorporatie op de markt van exotische derivatenproducten, die slechts enkele specialisten begrijpen en die zich bovendien contractueel onttrekken aan het noodzakelijke toezicht?

Naast deze wezenlijke vraag is het eveneens laakbaar dat een werknemer van een woningbouwcorporatie zelf financieel beter wordt van diens werkzaamheden. Immers, hij wordt al betaald om zijn werk te doen. Niet voor niets meldde De Vries zijn neveninkomsten niet intern. Het ging ook niet om 'klein bier', maar om de lieve somma van tien miljoen euro. Het argument van De Vries dat hij daar wel 5 miljoen belasting over had betaald is natuurlijk volstrekt irrelevant. Opmerkelijk is ook, dat het volgens tussenpersoon Greeven juist De Vries was, die door wilde gaan met het opstrijken van provisies, ook toen duidelijk werd dat het niet mocht en Vestia dus het risico liep dat de banken alle derivaten zouden opeisen, wat direct het faillissement van de corporatie zou hebben betekend. Totaal onverantwoordelijk gedrag dus. Maar geen spoor van spijt of wroeging bij De Vries. Dan mankeert er echt iets aan je empathisch vermogen.

De reden waarom De Vries door wilde gaan met de voor hemzelf zeer lucratieve business kwam volgens zijn 'partner in crime' Greeven, door het feit dat De Vries geld nodig had omdat hij in scheiding lag. Het ontgaat me echter volkomen waarom iemand nog geld nodig heeft met dergelijke enorme bedragen, scheiding of niet. Er zullen vast wel andere zaken een rol hebben gespeeld. Maar volgens De Vries zelf speelde het geld geen rol:

De Vries vindt ook niet, nog altijd niet, dat het strafbaar is wat hij heeft gedaan. Tsja, als je zo'n groot bord voor je kop hebt, dat je niet het verschil ziet tussen mijn-en-dijn en niet begrijpt wat integer en verantwoordelijk besturen is, dan mankeer je toch echt wat in je bovenkamer. Dan ben je rijp voor een gesloten inrichting.

Niettemin is de persoon van De Vries natuurlijk in wezen een bijzaak. Waar het hier nadrukkelijk om gaat is de hele structuur van de corporatie, de rol van WSW, de politiek en -vooral- de banken. Dát is de clou van het verhaal. Hoe kan het zo zijn dat een pipo als De Vries zulke enorme risico's kan nemen zónder dat er aan de bel wordt getrokken? Hoe is het überhaupt mogelijk dat een treasurer van een woningbouwcorporatie zich zo, zonder enige interne en externe controle, kan manifesteren en verrijken? Mensen met alleen kritiek op de poppetjes bij Vestia hebben tonnen boter op het hoofd, de werkelijke problematiek schuilt elders. Hopelijk trekt ook commissievoorzitter Van Vliet straks die conclusie, dan kan er eindelijk eens schoon schip worden gemaakt.

Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.