PGGM’s beperkte ethisch reveil

Veertig jaar geleden overspoelden twee Turkse invasies het Griekse eiland Cyprus. Het werd een bittere oorlog tussen twee buurvolken met een gecompliceerde geschiedenis. In 1453 namen de Turken, die uit Centraal-Azië naar het westen waren getrokken, Constantinopel in en maakten ze een einde aan het Grieks-christelijke Byzantijnse Rijk. De Hagia Sophiakathedraal werd een moskee. Vervolgens veroverden de Turken Griekenland en onderdrukten de nieuwe heersers meedogenloos de Griekse christenen. De overheersing door de Turken duurde tot in de negentiende eeuw. De herinnering aan die ervaringen is bij de Grieken in de ziel gekerfd.

Van 1878 tot 1960 zwaaiden op Cyprus de Britten de scepter. Zoals zij dat elders deden, heersten zij opmerkelijk mild over het onderworpen Cypriotische volk. In 1960 werd het eiland onafhankelijk. De eenheid duurde tot 1974. Op het droge mediterrane eiland werd hard gevochten na de Turkse invasies. Het Turkse leger bezette het gehele noorden. Vele tienduizenden Griekse Cyprioten vluchtten naar het zuiden en omgekeerd vluchtten etnische Turken naar het noorden; we noemen dat tegenwoordig ’etnische zuiveringen’. Tot op de dag van vandaag zijn er enkele duizenden ’vermisten’ op Cyprus.

Er kwamen een muur, een hek, een grens. De Turken riepen in het noorden een nieuwe republiek uit, de ’Turkse Republiek NoordCyprus’. De Turkse regering bracht Turken van het vasteland naar het eiland om het noordelijke deel te verturken. Het zijn Turkse kolonisten.

Waar leven de noordelijke Cyprioten van? Van de export van agrarische producten en van enig toerisme. Maar zonder financiële steun van moederland Turkije zouden de Turkse Cyprioten het niet redden. Hun munt is de Turkse lira.

De producten van de Noord-Cypriotische republiek worden via Turkije naar onder andere de EU geëxporteerd. Maar zonder aanduiding van het land van herkomst. Zo wordt de illegitimiteit van de noordelijke republiek ontdoken en kan het staatje via een omweg inkomsten genereren.

De status van Cyprus is een van de vele struikelblokken in de gesprekken over de toetreding van Turkije tot de EU. Turkije erkent Cyprus niet, en omgekeerd erkent de EU de noordelijke republiek niet.

Desondanks opereren alle grote Turkse banken in het door de internationale gemeenschap als illegitiem beschouwde noordelijke republiekje. Ook bij voorbeeld de grote Turkse bank Garanti Bank bezit vestigingen in het bezette noorden. Investeringen in deze illegitieme republiek worden mede door deze banken gesteund.

Het rijke Nederlandse pensioenfonds PGGM is direct of indirect eigenaar van Turkse banken zoals Garanti Bank, die mede de noordelijke republiek van Cyprus in stand houden – die, zoals gezegd, door geen land in de wereld wordt erkend en door VN-resoluties is veroordeeld. Het noorden is bijna puur Turks geworden, het zuiden – ons EU-lid – puur Grieks. Wat de Turken daar hebben veroorzaakt, kan niet anders dan een vorm van apartheid worden genoemd – en PGGM kijkt weg.

Juridisch bestaat er voor PGGM geen enkele dwingende noodzaak om die resoluties en de ’advisory’ uitspraak te volgen aangezien ze ’nonbinding’ zijn. PGGM laat zich dus door zijn eigen opvatting van wat ethisch is leiden. PGGM meent kennelijk dat de mensenrechtensituatie op de Westoever de ergste in de wereld is. Is dat zo?

Mensenrechten in westerse zin bestaan in de Arabische wereld niet. En zeker niet in Saudi-Arabië; de sjiieten bijvoorbeeld worden op een verschrikkelijke manier vervolgd. Dat alles is echter geen aanleiding voor PGGM om zijn belangen in bedrijven die in Saudi-Arabië investeren te staken.

Het staken van investeringen in bedrijven, zo vindt men kennelijk bij PGGM, geldt niet voor schendingen van mensenrechten in Turks Cyprus, niet voor China, dat in Tibet en Sinkiang hele culturen aan het wegvagen is, niet voor Rusland, dat in Tsjetsjenië een massamoord uitvoert, niet voor Marokko, dat de Westelijke Sahara heeft bezet en daar bloedbaden heeft aangericht (en, let op, ook een ’advisory’ uitspraak van het Internationaal Hof heeft genegeerd), niet voor Indonesië, dat een zesde deel van de bevolking van West-Papoea heeft vermoord, nee, PGGM’s ethische bevlogenheid beperkt zich tot Israël, ook al zijn de misstanden op de Westoever een voetnoot vergeleken met de grove misstanden elders.