Fyra op een paal met wieken

Zonder af te willen afdingen op de kwaliteiten van zijn collega's, valt Martin Sommer, politiek commentator van de Volkskrant, mij de laatste tijd steeds weer op als een onafhankelijke geest, die op nuchtere, weloverwogen en objectieve wijze rapporteert over zaken van algemeen belang.

Mijn trouwe lezers weten dat de Volkskrant groen is tot op het bot. Alles dat enigszins zweemt naar kritiek daarop, wordt zorgvuldig uit de krant geweerd, hoewel met uitzondering van een sporadisch ingezonden stuk (bijvoorbeeld onlangs van Bjørn Lomborg, alsof er ook in Nederland niet auteurs zijn die ook dat soort stukken kunnen schrijven. Maar die worden niet uitgenodigd. Die staan nog steeds op de zwarte lijst.), waarmee de schijn wordt opgehouden dat de krant ook dissidenten aan het woord laat. Maar dat is slechts mondejesmaat.

Maar Martin Sommer vaart zijn eigen koers. En dat er dit soort commentatoren zijn, die hun rug recht houden in de storm van politiek correct geweld, is natuurlijk een van de belangrijkste redenen waarom de lezer nog een krant, die een kwaliteitskrant pretendeert te zijn, leest en koopt

Zo schenkt Sommer onder de treffende titel: 'Fyra op een paal met wieken', in de Volkskrant van afgelopen zaterdag aandacht aan de slecht onderbouwde plannen voor de uitbreiding van windenergie van het zogenoemde SER–energieakkoord, dat grotendeels door de regering en de politiek is overgenomen – een uiterst onzalige gedachte die de Nederlandse samenleving een onvoorstelbaar fortuin zal kosten, zonder dat daar iets zinvols tegenover staat. De burger werd niet geraadpleegd, maar wordt wèl geacht de torenhoge rekening te betalen.

Martin Sommer beschrijft een bijeenkomst van verontruste bewoners van Zandvoort in de 'Club Nautique', die vrezen dat zij de zon niet meer ongestoord in zee zullen zien zinken vanwege het SER–energieakkoord en het woud van windmolens voor hun deur, dat daarvan het gevolg zou kunnen zijn.

Er is een overgrote Kamermeerderheid vóór, en alleen transitiehoogleraar [Noot HL: Voor mij nog steeds een raadselachtige wetenschappelijke discipline] Jan Rotmans vond het te slap. Transitie naar duurzaamheid moet pijn doen, vindt hij. Op deze pagina werd Rotmans de voorman van 'de kantelkerk' genoemd – hoogleraarradicalen die politiek bedrijven met de autoriteit van hun toga en die je wel vaker tegenkomt in het klimaatdebat. Ik verzeker u dat Rotmans tevreden kan zijn: het gaat enorm pijn doen. Aldus Martin Sommer.

Martin Sommer schrijft verder:

Het lijkt een open deur, maar het energieakkoord is de uitkomst van onderhandelingen. De deelnemers hadden allemaal een belang en wilden allemaal met winst van tafel opstaan. Werkgevers wilden rust en orders, de FNV wilde banen, Greenpeace wilde radicale voornemens en het kabinet wilde geen gezeur vanwege het regeerakkoord en zo weinig mogelijk uitgeven. SER-voorzitter Draijer hunkerde naar een SER–succesje.

Dus zo veel mogelijk windmolens voor zo weinig mogelijk geld – in zo'n moesjawara is de vraag of dat ook kan lukken vervelend en moeten de feiten al vlot inschikken voor het gezamenlijk belang. In de tekst staat dat er bijna 4,5 duizend megawatt wind op zee komt, en dat kan 40 procent goedkoper dan tegen de huidige prijs. Anders is het niet te betalen en gaat het hele feest niet door. Lees het betreffende hoofdstuk, daar staat wel twintig keer dat het 40 procent goedkoper kan, op grond van schaalvoordelen en veronderstelde innovatie.

Het alvast inboeken van de innovatie van over tien jaar – mijn water zei me dat dit een voorschot is op een schitterende toekomst en dus bestuurlijk drijfzand. Dat vonden elf hoogleraren en oudhoogleraren ook, verenigd in het Nationaal Kritisch Platform Windenergie. Ze schreven een brief aan minister Kamp, vroegen berekeningen en er kwamen Kamervragen.

De minister verwees terug naar de onderzoeken die waren gedaan ten behoeve van het  energieakkoord; onder andere door het Planbureau voor de Leefomgeving, dat sinds jaar en dag à la de transitieprofessor van de daken roept dat het roer radicaal om moet. Veel politiek dus daar, weinig wetenschap. Een andere onderzoeksinstantie, het Economisch Instituut voor de Bouw, krabbelde terug en zei dat 25 procent goedkoper al heel ambitieus zou zijn.
Maar het belangrijkste argument was dat 'de offshoresector' zelf had bezworen dat ze de Noordzee voor bijna de helft van de huidige kosten kan volbouwen (energieakkoord blz. 70). Even technisch: het eerste deel, het Gemini-park benoorden Ameland, is onlangs aanbesteed. Dat blijkt niet goedkoper maar duurder dan de parken tot nu toe.

Precies wat de elf dwarse hooggeleerden beweerden. Er komen geen schaalvoordelen omdat de plekken waar gebouwd gaat worden steeds ongunstiger zijn. Eventuele voordelen van innovatie worden teniet gedaan door de stijgende kosten om het evenwicht in de stroomvoorziening in stand te houden, omdat windenergie nu eenmaal onbetrouwbaar is. Kijk naar het geliefde Duitsland met al zijn windmolens, dat op dit moment meer vieze bruinkool stookt dan ooit (Financial Times, 8 januari).

Het standpunt van de Nederlandse overheid is dat van de dief en de eigen portemonnee: waarom zouden we duur doen als de bouw zélf zegt dat het op een koopje kan. Ja, daar is geen speld tussen te krijgen, dacht ik even. Tot iemand in de Club Nautique één woord fluisterde: Fyra.

Aldus Martin Sommer.

Een prachtige uitsmijter!

Voor de liefhebbers: Op dinsdagavond a.s. houd ik een voordracht voor de JOVD Brabant in het zaaltje van Lokaal Zeven, Pieter Vreedeplein 7 te Tilburg. Aanvang half 8.

Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.