De leugen van Lubbers

Vandaag verscheen in de (papieren) Volkskrant een opiniestuk van voormalig premier Ruud Lubbers (samen met Paul van Seters) waarin hij zei dat men in 'Maastricht' iets 'vergeten' was.

Met dat 'iets' bedoelde de heer Lubbers de politieke unie. De heer Lubbers is een buitengewoon intelligente man. En een sluw politicus. Hij vervulde een sleutelrol in Maastricht. Lubbers zegt nu, dat 'ze' (de europese hoofdrolspelers) 'vergeten' waren om direct een politieke unie van de EU te maken en suggereert dat 'men' daar niet aan gedacht heeft. En vervolgens probeert hij alsnog het volk te overtuigen dat die politieke unie er moet komen.

Het is natuurlijk je reinste flauwekul die de heer Lubbers hier debiteert. Want hij weet natuurlijk heel goed, dat geen lidstaat het Verdrag van Maastricht in 1992 getekend had, als daarin was opgenomen dat lidstaten voor elkaars schulden hadden moeten instaan. Dan was het plannetje meteen in de prullenbak beland. De bekende EU-salami taktiek moest van stal gehaald worden: stapje-voor-stapje totdat er geen weg terug meer is. Herinnert u zich de woorden van zelfverklaard leugenaar Juncker nog?

Of de woorden van Helmuth Kohl, na terechte kritiek van toenmalig EC-voorzitter Romano Prodi over diens bezwaren tegen de invoering van de euro?

En Kohl's antwoord was even voorspelbaar als duidelijk:

En volgen deed ze, die rest. En de rest is geschiedenis.

De uitspraak 'we zijn het vergeten' is, laat ik het netjes zeggen, niet erg geloofwaardig. Want tijdens 'Maastricht' werd de basis voor de Europese Monetaire Unie en de huidige euro gelegd, die de laatste vijf jaar voor immense problemen zorgt. 'Maastricht' kwam niet uit de lucht vallen, daar ging een heel proces aan vooraf. Laat ik me tot de directe aanleiding beperken. 'Maastricht' borduurde voort op het 'Plan Delors' uit 1988, genoemd naar de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie. Hierin stelde hij voor om de EMU in drie fasen tot stand te brengen. Volgens het plan was er met name behoefte aan een betere coördinatie van het economisch beleid van de lidstaten, regels betreffende de nationale begrotingstekorten en een nieuwe, volledig onafhankelijke instelling die verantwoordelijk is voor het monetaire beleid van de Unie, namelijk de latere Europese Centrale Bank (ECB).

Op basis van het Plan Delors besloot de Europese Raad in 1989 om de eerste fase van de EMU uit te voeren, namelijk de volledige liberalisering van het kapitaalverkeer per 1 juli 1990 en bekeek tevens welke verdragswijzigingen daarvoor nodig waren. Dit leidde uiteindelijk tot het Verdrag van Maastricht, dat op 7 februari 1992 werd ondertekend. In dat verdrag werd onder meer bepaald, dat lidstaten nimmer voor elkaars schulden zouden instaan: elke lidstaat blijft verantwoordelijk voor haar eigen staatsschuld ( de no bail out clausule). Ook werd afgesproken om het economisch beleid van de lidstaten onderling beter af te stemmen: de tweede fase van de EMU (van 1 januari 1994 tot en met 31 december 1998), alsmede een betere samenwerking tussen de nationale centrale banken van de lidstaten. De coördinatie van het monetaire beleid zou worden geïnstitutionaliseerd door de oprichting van het Europees Monetair Instituut (EMI), dat de samenwerking tussen de nationale centrale banken moet versterken en de nodige voorbereidingen moet treffen voor de invoering van de eenheidsmunt. De nationale centrale banken bleven tijdens deze fase onafhankelijk.

En tenslotte werd in Maastricht afgesproken dat er stringente begrotingsregels en criteria zouden komen (de bekende 3% en 60% norm). Deze derde en laatste fase (vanaf 1 januari 1999) voorzag voorts in de geleidelijke invoering van de euro als eenheidsmunt van de lidstaten en de instelling van een gemeenschappelijk monetair beleid, toevertrouwd aan het Europees stelsel van centrale banken (ESCB),  bestaande uit de nationale centrale banken van de lidstaten en de ECB. Die derde fase loopt feitelijk nog. In principe moeten alle (kandidaat-)lidstaten van de EU deze fase doorlopen en de euro invoeren (artikel 119 van het Verdrag betreffende de werking van de EU).

En wat is er na 'Maastricht' gebeurd? De euro werd als eenheidsmunt ingevoerd, in 1999 giraal en op 1 januari 2002 chartaal. Tegen het nadrukkelijke advies van internationale economen (de Optica Groep, 1975). Zij adviseerden namelijk om de euro parallel aan de nationale munten in te voeren, maar niet als 'single currency'. Maar dat door de EC gevraagde (!) advies werd genegeerd. Vervolgens trad de voorspelde financieel-economische chaos op en werden de afspraken uit het Verdrag van Maastricht carrement overtreden: de éne lidstaat werd opeens wèl verantwoordelijk voor de schuld van de ander! Een flagrante schending van de afspraken en -zoals blijkt uit de opmerking van Kohl- dat risico is volkomen bewust genomen. Kohl wilde zijn 'hereniging' en Mitterand wilde de sterke D-mark breken en een Europese Unie naar Frans centralistisch model.

Nu stelt de heer Lubbers, dat de plannen van Van Rompuy over een politieke unie eigenlijk niet zoveel voorstellen en roemt  het besluit van de Europese Raad om de verdere uitwerking van deze plannen over de Europese verkiezingen heen te tillen. Dan zit er een nieuwe Commissie, een nieuw Parlement en is er een nieuwe voorzitter van de Europese Raad (Van Rompuy gaat op 3 december 2014 met pensioen, red.). Dit lijkt allemaal heel redelijk, maar wat vindt de burger ervan? Wat stelt democratie voor als het zonneklaar is, dat de Europese instituten, niet in de laatste plaats het Europees Parlement zelf, steevast een pro-europese koers varen? De vraag kan gesteld worden of zij wel de meerderheid van de bevolking uit de lidstaten vertegenwoordigt. Immers, uit diverse onderzoeken blijkt, dat een grote meerderheid van de burgers van de lidstaten deze EU méér dan zat is. En diezelfde euro-kritische burger is het ook zat om telkens te worden weggezet als 'een hersenloze populist', zoals de Duitse minister van Buitelandse Zaken gisteren nog verkondigde. Een twitteraar verwoordde het zo:

@trias_politica @Telegraph - I used to have a brain, but I had to sell it because of EU-driven austerity measures. Now I'm a populist.

— Maarten Bestevaar (@Maarten_BNL) 10 januari 2014

',width:'100',height:'100'" width="100" height="100" align="" />

De heer Lubbers noemt het 'een dramatische vergissing', dat in 1991 besloten werd om de politieke unie naar de toekomst te verschuiven. Ik noem het bewust beleid. Daarbij zie ik niet zo goed in hoe Lubbers' pleidooi voor een grotere subsidiariteit (alles wat beter locaal geregeld kan worden ook locaal regelen) rijmt met diens pleidooi voor een volledige politieke unie. De mensen willen die niet en dan moet je er ook mee stoppen. Mensen zijn niet gek en worden steeds beter geïnformeerd. Zoals politiek columnist van de NRC Marc Chavannes het vanochtend verwoordde: 'de EU is een serie aan elkaar geplakte leugentjes om bestwil'.  Wiens bestwil dat is, daarover laat hij zich wijselijk niet uit, maar dat dit niet de doorsnee burger is, dat is wel duidelijk. Als de burger het eerlijke verhaal over deze unie en de gevolgen van het gevoerde beleid wordt verteld, dan smelt ook het weinige draagvlak ervoor als sneeuw voor de zon. Die gevolgen zijn namelijk een permanente transferunie van Noord naar Zuid. Men moet niet voortgaan op een bewezen doodlopend pad, dan moet men andere wegen zoeken. Een politiek volledig geïntegreerde EU is trouwens voor een goed functionerende interne markt niet nodig en ook niet wenselijk: de verschillen zijn te groot. De kracht van Europa is haar diversiteit, niet een gecentraliseerd imperium van goedbetaalde ambtenaren.