Alleen meer geld naar scholen als dat beter onderwijs oplevert

Extra geld in het onderwijs pompen levert niet per sé extra kwaliteit op.

In 1995 werd voor scholen de lumpsumfinanciering ingesteld. Dit hield in dat scholen geheel zelfstandig mochten beslissen over de aanwending van de middelen. Reden was minder regulering, en grotere zelfstandigheid en autonomie van het onderwijs. In 2006 is deze financiering ook voor basisscholen ingevoerd.

Deze financiering van de overheid wordt verstrekt op basis van het aantal leerlingen dat een school heeft. Of de school de gelden op de juiste manier besteed is hierdoor minder duidelijk geworden.

Op zich is zelfredzaamheid en zelf beschikkingsrecht natuurlijk een goed streven. Maar of meer geld dan zorgt voor beter onderwijs valt te bezien. Dit hangt dan af van de keuze die een betreffende school maakt in de besteding van het geld.

Om bijvoorbeeld eens uit de school te klappen, jaren geleden werkte ik op een grote scholengemeenschap voor middelbaar onderwijs, deels als secretaresse voor de voorzitter van de centrale directie. Deze voorzitter was nieuw en ontdekte dat één van de twee locaties miljoenen in reserve had, die dus niet ingezet zijn voor verbetering van het onderwijs, maar waren opgepot zonder duidelijke reden. Deze gelden zijn toen ingezet om de locaties, het waren er twee, grondig te verbouwen.

In al die jaren is er dus geen geld ten behoeve van leerlingen of verbetering van het onderwijs gebruikt. Sterker nog, een leerkracht die met een oude printer werkte en verzocht om een kleurenprintertje, werd dit geweigerd omdat er zogenaamd geen geld voor was. Terwijl tegelijkertijd een dure computer werd aangeschaft door de voorzitter die niet op school bleef maar mee naar huis werd genomen.

Trouwens: tijdens de verbouwing werd de architect ook thuis uitgenodigd, omdat de voorzitter privé ook nog één en ander te verbouwen had. Is dit geen belangenverstrengeling? Ook werd de werkkamer van de voorzitter verbouwd voor 50.000 euro en ingericht met luxe designmeubelen. Zelfs het serviesgoed, dat eenvoudig wit hotelporselein was (omdat men voorheen vond dat dat prima voldeed), werd vervangen door luxe design. En dit allemaal van de lumpsumfinanciering die dus al jaren niet voldoende werd ingezet voor beter onderwijs.

Dit is zomaar een praktijkvoorbeeld van de vrijheid om het van het rijk verkregen geld te besteden naar eigen inzicht van de school. Meer geld via de lumpsumfinanciering zorgt dus niet voor beter onderwijs wanneer een school andere doelen ziet dan het onderwijs. 

Nu ben ik zeker voor minder regels en eigen verantwoordelijkheid voor een school, maar enige controle is mijns inziens geen overbodige luxe in besteding van gemeenschapsgeld dat bedoeld is ten goede te komen van het onderwijs - de werkvloer, dus de leerkrachten en de leerlingen - en niet ten behoeve van bijvoorbeeld een voorzitter die zich graag met luxe omringt. En het geld is ook niet bedoeld om jaren te worden opgepot waardoor het ook niet is ingezet ter verbetering van het onderwijs.

Op zich mooi dat er meer geld gaat naar onderwijs. Onderwijs is belangrijk. Maar zolang de besteding van scholen vrij is en er geen controle is op die besteding is het nog maar de vraag of het onderwijs daadwerkelijk zal gaan verbeteren door een zak extra geld via de lupsumfinanciering. Voor hetzelfde geld verdwijnt het in onzinnige overbodige veel te dure zaken, bepaald door omhooggevallen managers die vooral zichzelf belangrijk vinden en kan de leerkracht nog steeds fluiten naar zijn kleurenprintertje.