'Verkruimeling'
Het thema van Het Filosofisch Kwintet, de opvolger als Buitenhof met vakantie is, is dit seizoen 'Identiteit'. Een thema dat de gemoederen nogal bezig houdt sinds de invasie van de vijfde colonne in Nederland. Vanmiddag stond de uitzending in het teken van de identiteit van instituties. Kerk, vakbonden en politieke partijen hebben afgedaan als moreel kompas. Het institutionele landschap in Nederland is de laatste decennia ingrijpend veranderd. Wat betekent dat voor onze identiteit? Hoe hebben we geïnstitutionaliseerd wie we zijn en wat is daarin veranderd?
Deelnemers aan de discussie waren, naast de vaste krachten als presentatrice Clairy Polak en filosoof Ad Verbrugge, de Amerikaans-Nederlandse historicus James Kennedy, filosoof Govert Buijs en socioloog Jan Willem Duyvendak. Niet bepaald een knetterrechts gezelschap dus.
Ik heb het begin van de discussie gemist, maar viel in toen het woord 'verkruimeling' viel. Daarmee werd bedoeld, dat de samenhang in onze samenleving verdwenen is. Er zijn geen 'bezielende verbanden' meer na het wegvallen van de oude vertrouwde zuilen en de teloorgang van het aloude instituut als de kerk, de leegloop bij de vakbonden en de versplintering bij politieke partijen.
Wat leverde de discussie op?
Om eerlijk te zijn bar weinig. Ik vond het gesprek een heel hoog borreltafelpraat gehalte hebben, die de essentie van de veranderingen in deze samenleving niet adequaat wist te duiden en bleef hangen in vaag om de hete brei heendraaien. De heer Buijs kwam niet veel verder dan zich de vraag te stellen: 'in welke samenleving moeten immigranten eigenlijk integreren?'. Socioloog Duyvendak vond het 'raar' dat we niet trots zijn op onze verzorgingsstaat en dat deze geen bijdrage heeft geleverd aan 'onze' identiteit. Historicus Kennedy beweerde dat 'de bouwstenen' voor een dergelijk gesprek in Nederland afwezig waren en vaste kracht Verbrugge vertelde ons dat etniciteit belangrijker was voor de identiteit van een volk, dan religie. Daar konden we het voornamelijk wel mee doen.
Wel wees uitgerekend Kennedy er op, dat het delen van een gemeenschappelijk taal erg bepalend en kenmerkend is voor de eigen identiteit van een natie. Een waarheid als een koe natuurlijk. Typerend dat dit juist niet door een van de Nederlanders naar voren werd gebracht, maar door een Amerikaan. Kennedy voegde er nog aan toe, dat ook Amerikanen 'elkaar de tent uitvechten' als het gaat om de bepaling van wat de Amerikaanse identiteit nu precies is, maar zei erbij dat de gemeenschappelijke taal natuurlijk bindt. Amerikanen zijn trots op hun land.
Geopperd werd dat het recente 'Oranjegevoel' wellicht een 'alternatief' is voor het ontbreken van een nationaal identiteitsgevoel. Met name het NOS Journaal laat niet na telkens te benadrukken dat Maxima Zorreguieta ónze Koningin is. Met reeksen van plaatjes en afbeeldingen wordt deze Argentijnse, volgens wie 'de Nederlander' niet bestaat, in beeld gebracht. De Maxima manie noem ik het. Ik vind het abject om die persoon als onze koningin te beschouwen, maar dat terzijde. En dat aangeprate 'Oranjegevoel' zou de plaats hebben ingenomen van onze nationale identiteit? Het is te bizar voor woorden.
Er is natuurlijk wel degelijk sprake van een Nederlandse identiteit, alleen willen de linkse rakkers van Hilversum die niet graag horen. Dat past niet in hun multiculturele straatje. En die identiteit bestaat niet uitsluitend uit kaas, tulpen en klompen. Zo kan ik me nog goed herinneren dat de hele vaderlandse pers over Pim Fortuyn heenviel, toen deze zich in diens boek 'Aan het Volk van Nederland', beklaagde over het gebrek aan besef van onze identiteit. Hij werd geridiculiseerd. We spreken anno 1992, ruim twintig jaar geleden!
Nauwelijks drie jaar later, in 1995 dus, woede er wel een wekenlang debat in de NRC over dit thema. Maar we zijn niet veel verder gekomen dan toen, zo bleek vanmiddag maar weer eens.De ontzuiling wordt nog altijd als hoofdoorzaak gezien, terwijl men zich zou moeten richten op de oorzaken van het verdwijnen daarvan.
Eén van de hoofdoorzaken dat de Nederlandse identiteit zo onbesproken, bijna taboe is zelfs, komt doordat onze elite het cultuurrelativisme tot nieuwe intellectuele religie heeft verheven. Deze lieden zijn volkomen losgezongen van de werkelijkheid, die zij ook niet willen kennen vanuit hun veilige grachtengordel pandjes. Een van die multiculti apologeten wil ik graag citeren, toen hem gevraagd werd wat het voor hem betekende om Nederlander te zijn. Met als huiskamervraag: wie is hier aan het woord? Het is dus geen vrouw, maar een man. Wie?
"Daar denk ik nooit over na... Intellectueel ben ik een Europeaan. De natiemaat is te groot geworden voor de kleine problemen en te klein voor de grote problemen. Van die natiestaat kan ik mij gemakkelijk distantiëren. Ik vind dat zelfs opwindend."
Zolang deelnemers aan de discussie komen uit linksige academische kringen, die de maatschappij bezien vanuit hun ivoren toren, dan verdiept zich het inzicht in de Nederlandse identiteit niet en krijg je dus toestanden zoals in de gemeente Amsterdam, waar één van de beleidsdoelstellingen is om jaarlijks 2% van de 'vreemdelingen' zich 'meer thuis' te laten voelen in de stad... Ik verzin het niet.
Volgende week gaat het over de 'Europese Identiteit'. Nou, dat wordt lachen.
I say no more.
Lees ook