De hopeloze schuldenberg van Europa

Europa gaat gebukt onder een schuldenberg van ongekende proporties. Vooral vak Zuid ziet zich geconfronteerd met een hopeloze queeste. Immers, iedereen met ook maar een klein beetje gezond verstand en een rekenmachine, snapt dat de zuidelijke eurozone landen met geen mogelijkheid de aangegane schulden kunnen terugbetalen. Temeer niet, daar deze landen door de troika worden gedwongen tot rigoureuze 'bezuinigingen'. Een dodelijke cocktail die elke hoop op economisch herstel de bodem in slaat.

Intussen vliegen ons de records om de oren. Van oplopende werkloosheidscijfers, toenemende faillissementen en stijgende zelfmoordplegingen. Het is gewoon een hopeloze toestand in Europa (lees: EU). Maar ook Nederland ontsnapt niet aan de euro-gevangenis. Ook bij ons loopt de werkloosheid snel op, gaan er meer bedrijven op de fles en neemt het aantal bedrijfssluitingen toe. Ook bij ons hanteert de regering niet de kaasschaaf, maar de botte bezuinigingsbijl ten koste van de belastingbetalende burger. En intussen loopt de staatsschuld op, niet af.

En het is inderdaad niet mogelijk om de staatschuld af te lossen bij ongewijzigd beleid. Als de Nederlandse regering maar door blijft gaan om tientallen miljarden richting de Europese periferie te blijven schuiven, tientallen miljarden aan subsidies en andere giften richting de'zieligheidsindustrie' en aanverwanten te blijven geven en door blijft gaan met het in stand houden van een omvangrijk overheidsapparaat, dan lukt dat niet. Daarom moet het roer om.

We hebben inmiddels bijna 400 miljard aan leningen en garanties uitstaan een de diverse noodfondsen, IMF, ECB en target-2, terwijl door de te lage conversiekoers van de gulden naar de euro per jaar een verlies wordt geleden van circa tien procent van ons BBP wat ons ook nog eens een slordige 60 mrd per jaar kost. Als de plannen van Brussel doorgaan richting Banken Unie en eurobonds kost dat ons land jaarlijks minstens 4 tot 8 mrd aan extra rente wegens verlies triple A status, elk jaar opnieuw, en draait onze financiële sector ook nog eens mede op voor de verliezen van de Zuid-Europese bankensector. Wie door blijft gaan met dit zelfmoordbeleid is niet goed bezig. Dat kan en moet dus anders en de alternatieven zijn ook aangereikt. Maar dan zouden de euro adepten hun droom moeten opgeven en ongelijk toegeven. Dat doen ze nooit natuurlijk, zolang 'de ander', dat wil zeggen de burger, bereid is de rekening te betalen.

Gelukkig komen er intussen meer (internationale) kritische geluiden. In Duitsland zal de nieuwe partij AfD een interessant euro debat op leveren in aanloop naar de verkiezingen. Zie ook dit stuk vanochtend in Die Welt, waaruit blijkt dat er reeds nu een kiezerspotentieel van 24% is voor AfD. Dat is ongekend hoog voor een nieuwe partij en al helemaal in Duitsland.

Doorgaan op de ingeslagen weg van monetaire en politieke eenwording gaat niet werken. Omdat het niet kan. De (economische) verschillen zijn te groot, de nationale identiteiten (taal, cultuur, sociale stelsels) eveneens. De Fransen zullen hun identiteit nooit inruilen voor een abstract 'Europese identiteit'. Wat moeten we daar onder verstaan? Ze bestaat niet. De Fransen kunnen met hulp van de EU wel hun totaal failliete natie de illusie geven nog iets voor te stellen in de wereld, en het moet gezegd, dat doen ze heel handig, maar de Duitsers en nog wat andere gezonde landen betalen de prijs. Tja.

Maar er komt geen enkele oplossing, zolang de fundamentele en structurele fout van 'one-size-fits-all' in stand gehouden wordt. Vandaar mijn niet aflatende pleidooi hieraan een einde te maken. Met TMS wordt zelfs een tussenoplossing geboden zonder al teveel gezichtsverlies, maar zelfs dat blijkt vooralsnog al teveel gevraagd voor de eurocraten, die een vlucht naar voren hebben ingezet en de spaaroverschotten van burgers willen benutten voor het opvullen van bancaire en staatstekorten. Eigenlijk bizar dat er zo weinig protest wordt aangetekend. Dat komt mede door de media. Die zijn vrijwel allemaal kritiekloos pro-Eu.

Maar er is geen alternatief, de kredietbubbels her-en-der in de eurozone zijn daarvoor simpelweg te groot en de getroffen landen economisch te zwak. Een reset van de schulden is dan ook noodzakelijk, in combinatie met het herkapitaliseren van de grote systeembanken, want anders stort het financiële stelsel in. En zonder dat kan er geen sprake zijn van enige economische activiteit van betekenis, dan staat alles stil.

De eurozone kampt derhalve met twee kernproblemen: 1. de euro is te duur voor vak Zuid; en 2. de schulden zijn eenvoudigweg niet meer te behappen. Die enorme schuldenberg drukt op de banken, en vervolgens op haar spaarders en obligatiehouders als grote institutionele beleggers en high net worth individuals.  Om het financiële stelsel te borgen is geld nodig. Er is geen andere oplossing dan monetaire financiering. Maar tegelijkertijd dient een hyperinflatie voorkomen te worden, het horrorscenario voor Duitsland.

Dat kan door de oprichting van een Special Purpose Vehicle, waarmee met behulp van de ECB de bankensector gesaneerd wordt en die aldus aandeelhouder wordt van die banken. Onder gelijktijdige monetaire devaluatie van de zwakke landen kan dan economisch herstel plaatsvinden, waardoor er daar weer investeringen komen en banen. In dit economische groei scenario gaan ook de banken weer winst maken. Die toekomstige bancaire winsten komen ten goede van dat SPV, die de gelden gebruikt om de verkregen leningen van de ECB terug te betalen. Op die wijze kan een uit de hand lopende inflatie beteugeld worden, maar wel in combinatie met een forse reset van de schuldpositie van vak Zuid.

De euro als gemeenschapsmunt heeft geleid tot een catastofe van ongekende omvang. Als de oorzaken daarvan niet worden aangepakt en opgelost is elk plan dweilen met de kraan vol open. Beter toezicht? Hilarisch. Een Banken Unie? Zodat we tot Sint Juttemis zitten opgescheept met de schulden van de Franse en Zuid-Europese banken?  Euro obligaties? Idem.

Om uit deze crisis te komen is visie, lef en daadkracht nodig. Al deze modaliteiten ontbreken in Brussel. Wat daar niet ontbreekt zijn federale dromen, spilzucht en een totaal gebrek aan financiële controle op de uitgaven. De huidige EU, het is een regelrechte ramp.