Arm Duitsland
Eergisteren verscheen het ECB maandrapport 'The Eurosystem Household Finance and Consumption Survey' (HFCS), met als ondertitel 'Results from the First Wave'. Hierin werd verrassend aangetoond dat de Duitsers niet de rijkste maar de armste europeanen zijn en de Cyprioten, om maar een dwarsstraat te noemen, de rijkste, op Luxemburg na.
Zoals uit onderstaande tabel blijkt is de welvaart, gemeten in euro's, ongelijk verdeeld onder de huishoudens van de eurozone. En gek genoeg bungelen de burgers van de motor van de Europese economie, de Duitsers, onderaan, zowel gemeten naar het algemene gemiddelde als mediaan. Het ECB rapport HFCS definieert 'huishouden' als volgt:
"A household is defined as a person living alone or a group of people who live together and share expenditures; for example, roommates and employees of other residents are considered separate households."
De onderlinge variatie is natuurlijk groot. Voor Nederland (peil 2009) bestaat een gemiddeld huishouden uit 2,22 personen, waarvan 1,8 ouder dan 16 en er 0,96 aan het werk is. Ter vergelijking: op Cyprus is dat 2,67, waarvan 2,32 ouder dan 16 en 1,27 werkt. Grote verschillen dus. Bovendien wordt hier niet de welvaart van de publieke (overheid) en private (bedrijven) meegenomen. Dit wordt ook nadrukkelijk gesteld in het HFCS rapport. Daarom was het niet verwonderlijk dat allerlei statistici uit met name Duitsland de uitkomsten van dit rapport flink hebben lopen bagattelliseren. Maar gemeten langs de lat van het HFCS zijn de uitkomsten zoals ze zijn, daar verandert niemand iets aan.
Misschien nog wel de opvallendste uitkomst is, dat onze Cypriotische vrienden de op één na rijkste burgers van de eurozone zijn, zowel qua algemeen gemiddelde als mediaan gemeten. De mediane welvaart van de Cypriotische huishoudens bedraagt 266.900 euro, maar liefst vijf keer zoveel als de schamele 51.400 euro van de Duitsers, maar ook overall gemiddeld staken de Cyprioten met 670.000 euro tegenover 195.200 euro voor de Duitsers, met kop en schouders boven de gulle Germanen uit. Hoe kan dat?
De verklaring ligt niet in het feit dat de inkomens op Cyprus zoveel hoger zijn dan in Duitsland, want dat zijn ze niet, ze liggen ongeveer gelijk. Feit is wel, dat de relatieve inkomensstijging op Cyprus vele malen hoger is geweest na de invoering van de euro dan in Duitsland, maar dat geldt voor heel vak Zuid en is één van de belangrijkste oorzaken van de huidige crisis. Immers, wel de lonen optrekken, maar niet de economische productiviteit, betekent handelstekorten en schuldfinanciering. En dat is dan ook precies de kern van de zaak waarom één gemeenschappelijke muntunie niet werkt.
Daarnaast vormen de grote verschillen in de kosten voor levensonderhoud, wonen en de hoge belastingdruk een verklaring voor deze wel bijzonder contra-intuïtieve uitkomsten. Maar het wordt nog mooier in de volgende tabel, waarin de inkomensverdeling wordt weergegeven van de eurozone landen.
Hier zitten de Duitsers met 32.5 maar net boven de Europese mediaan (29.4), maar wat direct opvalt zijn de grote onderlinge verschillen tussen de euro landen, zowel qua algemeen gemiddelde als qua mediaan. Dat wordt nog erger als de pensioenstelsels erbij betrokken worden. Ik citeer het rapport:
"External sources suggest that the value of public pensions varies substantially across countries. In particular, OECD (2011) covers 13 of the 15 HFCS countries and estimates that the average public pension wealth in Luxembourg and the Netherlands substantially exceeds the values for the remaining countries. For example, the average public pension wealth for men is estimated to be US$1,542,000 for Luxembourg and US$1,145,000 for the Netherlands, while for the other HFCS countries it does not exceed US$557,000 (see OECD, 2011, p. 143)."
Maar de belangrijkste verschillen liggen toch in de gewogen gemiddelde belastingdruk. Niet alleen variëren de diverse belastingen onderling sterk, ook worden dezelfde belastingen zeer afwijkend toegepast. Bekendste voorbeeld is natuurlijk de hypotheekrente aftrek, die nergens zo hoog is als in Nederland, daar waar andere landen helemaal geen renteaftrek kennen. Ook zijn er grote verschillen in de huizenprijzen. Luxemburg zit met een gemiddelde huizen prijs van drie ton het hoogst, Slowakije met 16.400 euro het laagst. Enorme verschillen dus. Overigens maakt het rapport gewag van 'price booms' in landen als Spanje en België, maar dat klopt niet met mijn eigen waarnemingen en andere (internationale) rapporten. Beetje vreemd. Maar ook de kosten van levensonderhoud blijken onderling substantieel af te wijken. Van uniformiteit is derhalve absoluut geen sprake.
Wat dit ECB rapport pijnlijk bloot legt zijn de grote onderlinge verschillen tussen de lidstaten. Eigenlijk bevestigt dit rapport, dat een uniforme eurozone een fata morgana is. De verschillen zijn gewoon te groot.
Met dank aan http://www.testosteronepit.com/ voor de grafieken.
