De ophef rond Van der Staaij

Velen hier op DDS zal het gisteren niet zijn ontgaan dat er een hele commotie ontstond over uitspraken die SGP voorman van der Staaij had gedaan tijdens een interview met Frits Wester van RTL.

Kort gezegd zou hij dezelfde argumentatie hebben gebruikt als de Republikeinse senator Todd Akin, die stelde als antwoord op de vraag of abortus volgens hem zou mogen worden toegestaan na verkrachting, dat:

Meneer Akin stelt hier dus dat een vrouw een ingebouwd “mechanisme” bezit waarmee het bevruchting zou kunnen voorkomen. Het gemak waarmee de man zijn onwetendheid over toch redelijk simpele biologie etaleerde leidde tot een des te harde ‘backlash’. Zogenaamde ‘pro-choice’ groeperingen stortten zich als haviken op Akin, en het werd vanzelfsprekend meteen uitvergroot om het te kunnen betrekken op de gehele Republikeinse Partij. Volstrekt te begrijpen, zeker gezien de komende verkiezingen in de VS, en de Republikeinen namen dan ook al snel afstand van Akin.

Dan van der Staaij gisteren bij RTL. Na het interview nog eens terug gekeken te hebben leek het mij dat de verbinding die door diverse personen en de NL media grosso modo werd gelegd tussen de opmerkingen van Akin en die van van der Staaij ietwat uit zijn verband getrokken. Het betreffende fragment uit dat interview is hier te vinden.

Want wat zegt van der Staaij nu precies:

 Het lijkt er sterk op dat van der Staaij de implicatie niet goed begrijpt van hetgeen Wester probeert in te brengen, namelijk als dat hij (met Akin) van mening zou zijn dat vrouwen over een “mechanisme” beschikken dat bevruchting tegen zou kunnen gaan en wellicht nóg schadelijker, dat er zoiets zou bestaan als ‘legitieme verkrachting’. Van der Staaij, wanneer hij reageert op Wester, probeert nog wel zijn originele standpunt te verduidelijken (van ‘kans op zwangerschap’, i.e. oorzakelijkelijk, naar verklarend ‘feit is dat...’) maar juist omdat hij niet volledig in gaat op de inbreng van Wester laadt hij de verdenking op zich alsof hij gesteld zou hebben dat de daad van verkrachting zélf invloed zou hebben op bevruchting bij de vrouw. Gezien zijn poging tot verduidelijking leidde tot een verwijzing naar het feit dat hij met zijn uitspraak doelde op het gevolg van verkrachting (zoals later bleek, 7 procent van de verkrachte vrouwen raakt zwanger) en dus niet de oorzaak (in geval van verkrachting kans kleiner op bevruchting), zou ik de ophef persoonlijk als overtrokken karakteriseren. Maar er blijft een soort mist hangen rond van der Staaij, niet in het minst omdat zijn verklaring van later op die dag dit alles in het midden laat:

Resumerend: tot op dit moment heeft hij niets gezegd over Akin, en is hij toch vooral onduidelijk geweest over de precieze context van wat hij nu wel bedoelde. Dat hij de discussie ook nog naar zijn hand probeerde te zetten door het SGP abortusstandpunt te benadrukken versterkt dit beeld van ontwijken van het probleem dat mensen in zijn uitspraken zien alleen nog maar.
Dat er nadere toelichting benodigd was bleek hem gedurende de dag ook duidelijk te worden, want hij schoof nog diezelfde avond aan bij de altijd scherpe Knevel en van den Brink. Verschillende partijen waren namelijk al aan de haal gegaan met zijn woorden.

Een paar opmerkingen bij de uitzending alvorens naar de conclusie te gaan.

3:30 Hier komt meteen een voor de SGP belangrijke punt naar voren: dat het feitelijk een zeer klein deel is van de verkrachte vrouwen waar bevruchting plaatsvindt onafhankelijk van de oorzaak hiervan, en dat het daarom niet als argument zou moeten worden gehanteerd in de discussie rond abortus (zie ook rond 12:20). Zoals Slate eerder sterk uiteenzette, brengt juist deze relatie conservatieven in problemen, want “[it lets them] look soft on rape and hard on victims.” (Precies wat Keyl in KvdB naar voren zal brengen.)

9:40 Volgens Keyl zijn er 19.000 mensen in Nederland die zijn voortgekomen uit verkrachting. De vraag ‘hoe denkt u dat die in het leven staan?’ met als vervolgopmerking ‘dat gun je niemand in het leven’ lijkt toch niet bepaald ingegeven met respect voor hun levens. Maar dit terzijde.

12:20 Zie bij 3:30

14:23 Pechtold brengt het ‘debat’ bij KvdB terug tot de essentie (minder kans op bevruchting bij verkrachting) en hierdoor schijnt het te gaan dagen bij van der Staaij, want hij antwoordt voor het eerst duidelijk. Pechtold gaat er dan ook niet op door en lijkt zo genoegen te nemen met de uitleg.

15:50 Helaas blijkt Knevel het niet begrepen te hebben, want hij vraagt van der Staaij nu uitspraken terug te nemen die hij niet gedaan heeft (of in ieder geval zeker niet zo bedoeld)!

Concluderend durf ik nu te stellen:

-          Dat van der Staaij de mening van Akin, dat vrouwen een “mechanisme” bezitten dat bevruchting tegen gaat, niet deelt. (Terzijde: de kwestie van ‘legitieme verkrachting’ bleef onbelicht, terwijl het in het geval van Akin die gedachte de aanleiding was voor zijn opmerking dat de vrouw een “mechanisme” zou bezitten. Alleen bij instemming/genot zou een vrouw kunnen worden bevrucht. Deze gedachte wordt uitgelegd in een OP-ed van de LA Times, zeer interessant stuk.)

-          Dat van der Staaij evenwel geen verklaring heeft gegeven voor zijn constatering dat bij een klein deel van de verkrachte vrouwen bevruchting plaats vindt.

-          Dat van der Staaij hoogstens de bedoeling had zijn houding ten opzichte van het ‘verkrachtingsargument’ binnen de context van het debat over abortus te verduidelijken.

-          De reacties op van der Staaij overtrokken zijn, maar dit in eerste instantie te wijten is aan de door hem gekozen (voor velen) onduidelijke formulering.

---

Foto: Wikimedia Commons / Apdency.