De balkanisering van Syrië na Assad

Het ziet er niet naar uit dat de dictatuur van Bashar al-Assad in Syrië het overleeft. Hij zou echter aan de macht kunnen blijven in een alawitische rompstaat in het noordwesten van het land.

Aanhangers van de sjiitische sekte waar Assad toe behoort, wonen vooral in de noordwestelijke kuststrook van Syrië, ten noorden van Libanon en ten westen van de steden Hama en Homs waar de opstand de afgelopen maanden woedde. Dit gebied wordt van de rest van Syrië afgezonderd door een bergketen, beschikt over vruchtbare landbouwgrond, een oliehaven en de Russische marinebasis in de stad Tartus. Fabrice Balanche, Midden Oosten-deskundige aan de Universiteit van Lyon, acht het dan ook waarschijnlijk dat Assad zich achter de bergen terugtrekt wanneer de rebellen de hoofdstad Damascus innemen. Hij vertelde de Franse krant Le Figaro: "Assad zou kunnen rekenen op de aanhoudende steun van Iran en de Russische marine zou het recht behouden in Tartus aan te meren."

Frank Jacob voegt daar in The New York Times aan toe: "Ongetwijfeld zal Israël het niet erg vinden dat haar machtige, allesbehalve vriendelijke buurland gebalkaniseerd wordt tot een handjevol kleine staten." Hij voorziet een Syrië dat wordt opgedeeld in een alawitische staat in het noordwesten, een land van de Druzen in het zuiden, mogelijk een onafhankelijk Koerdistan in het noordoosten en een soennitische meerderheidsstaat in de rest van het land.

Het lijkt misschien fantasie, maar een die wel degelijk werkelijkheid kan worden. Syrië is namelijk geen natie-staat. Het bestaat dankzij de Franse kolonisatie na de Eerste Wereldoorlog. Het gebied dat vandaag de dag Syrië heet maakte tot dan deel uit van het Ottomaanse Rijk. De Fransen beheerden het als mandaatgebied. Zij kregen echter al snel te maken met een, vooral soennitische, opstand tegen hun koloniale bewind. Het waren de Fransen die alawieten en andere minderheid in hun leger rekruteerden. Daarvoor werden de alawieten als tweederangsburgers behandeld. Het is mede dankzij het Franse bestuur dat deze groep in Syrië de overhand heeft weten te krijgen.

De spanningen tussen de bevolkingsgroepen in Syrië, vooral tussen de soennitische meerderheid enerzijds en alawieten en christenen anderzijds, zijn nu weer tot uitbarsting gekomen. De eerste wil Assad weg hebben en wordt daarin gesteund door buurlanden als Saoedi-Arabië en Turkije, soennitische landen die vooral belang hebben bij het wegvallen van een Iraanse bondgenoot in de regio. De tweede zijn huiverig. Zij vrezen dat Syrië een moslimstaat wordt als Assad ten val wordt gebracht. Liever een seculiere dictatuur dan de tirannie van de meerderheid.

Foto: Wikicommons