Afgelopen mei keek Niemöller naar de laatste migratie cijfers

Afgelopen mei schreef Joost Niemöller een artikel hier op DDS waarin hij schreef waarom Wilders de laatste migratiecijfers niet langer kon gedogen. Ik heb daar al ruime tijd terug een reactie op geschreven maar heb er tot nu toe niets mee gedaan. Nu er aanstaande woensdag in De Balie te Amsterdam een debat is over de immigratie, leek het mij wel gepast dit stukje alsnog in te sturen. Laat ik voorop stellen dat ik het belangrijk vind dat de juiste cijfers gegeven worden, de conclusies die  éénieder daaraan wil verbinden is men uiteraard vrij in. Het onderstaande stukje is geschreven om de juiste cijfers onder de aandacht te brengen en niet als een persoonlijke aanval op Niemöller of om de problemen (die er wel degelijk zijn, zoals de oververtegenwoordiging van bijvoorbeeld Marokkanen in de bijstand en criminaliteit) te maskeren met de mantel der liefde.

Joost Niemöller bekeek de laatste immigratiecijfers (zie hier)

Asielaanvragen
Volgens Niemöller blijkt uit de brief met de laatste immigratiecijfers van minister Leers  niet dat de afgelopen twee jaren de zaken voortvarend zijn aangepakt.  Dit geeft de indruk dat er geen noemenswaardige beleidswijzigingen zijn doorgevoerd in de afgelopen twee jaar, of dat op zijn minst de immigratiecijfers nauwelijks een daling laten zien. Laten we dus maar eens kijken naar die immigratiecijfers.

Zo staat Nederland inderdaad nog in de top 10 van EU landen waar asielzoekers heen gaan. Nu is het natuurlijk wel zo eerlijk om te kijken hoe deze top 10 er nu precies uit ziet, want de positionering in een lijst zegt nog niets over het aantal (eerste) asielaanvragen of aantal goedgekeurde aanvragen.

Koplopers aantal asielverzoeken over 2011 (aantallen maal 1000):
1    Frankrijk       56      
2    Duitsland       53      
3    Italië             34      
4    België            32      
5    Zweden           30      
6    VK                 26      
7    Nederland       15      
8    Oostenrijk       14      
9    Griekenland      9      
10    Denemarken    4     

Aantal eerste asiel asielverzoeken over 2011 (aantallen maal 1000):
1    Frankrijk          51      
2    Duitsland        46      
3    Italië                34      
4    Zweden            30      
5    België               26      
6    VK                   25      
7    Nederland         12      
8    Denemarken       4      
9    Spanje               3      
10    Luxemburg       2     

Bron: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=80498ned&D1=0-1&D2=0-3,6-7,9-11,13-14,17,19-20,22,26,28-29,32-34&D3=a&VW=T

In beide gevallen staat Nederland inderdaad op de zevende plaats, en is er de afgelopen twee jaar weer een dalende trend te zien. Toch is het verschil met de top 3 landen in absolute aantallen behoorlijk. Ook zullen we niet snel uit de top 10 verdwijen, want de landen onder Nederland staan vele malen lager op de lijst. Dat we dus al jaren bijna halverwege stonden en zullen blijven staan in de asiel top 10 zegt dan ook niet veel.

Niemöller vermeld wel dat het totaal aantal aanvragen in 2011 met 3% daalde ten opzichte van 2010, maar hij schrijft niet dat het aantal eerste aanvragen met liefst 13% is afgenomen, van 13.330 in 2010 naar 11.590 in 2011. Terwijl dit toch ook in het rapport beschreven werdt, en dit toch wel een duidelijk signaal afgeeft over de huidige asielcijfers.

In tegenstelling tot wat Niemöller suggereert, gaat de overheid de afgelopen jaren dus wel degelijk efficiënter te werk en zijn er concrete stappen gezet, ook in het beleid. Dankzij de Programma Invoering Verbeterde Asielprocedure (PIVA) die in 2010 is ingevoerd krijgt nu  58% van de asielaanvragers binnen 8 dagen duidelijkheid over zijn of haar verblijfsperspectief .  Dit lijkt mij toch het vermelden waard.

De overheid richt zich echter ook op het aantal vervolg procedures, zo schrijft Leers:
"Bijzondere aandacht vraag ik voor het aantal tweede en volgende aanvragen. Dit aantal is in 2011 met 68% gestegen. Van 1.820 in 2010 naar 3.040 in 2011. In het eerste half jaar van 2011 werd dit deels verklaard door het in behandeling nemen van de asielaanvragen van de uit Griekenland afkomstige asielzoekers, die als gevolg van uitspraken van het Europees Hof te Straatsburg niet op grond van de Dublin verordening konden worden overgedragen aan Griekenland.
In het tweede halfjaar van 2011 is een stijging over de hele linie van het aantal tweede- en volgende asielaanvragen te zien. Deze stijging is deels te verklaren door de inwerkingtreding van nieuw beleid voor vreemdelingen met de Somalische nationaliteit en de beëindiging van het vertrekmoratorium voor Somalië. Vreemdelingen van Somalische nationaliteit die waren uitgeprocedeerd en onder het vertrekmoratorium vielen, konden opnieuw een asielaanvraag indienen opdat hun aanvraag kon worden beoordeeld op grond van het nieuwe beleid conform de uitgangspunten van het Europees Hof te Straatsburg "

 Leers geeft in het rapport aan dat hij het aantal vervolg aanvragen wil aanpakken door het stapelen van procedures tegen te gaan, en vervolgens deze procedures sneller af te handelen. Deze voorstellen zijn in februari van 2011 naar de Kamer gestuurd.  Door de val van het kabinet Rutte ligt dit stil,  maar veel politiek partijen zijn het toch wel eens dat het asielbeleid verder verbeterd moet worden.

Terugzending van afgewezen asielzoekers:
Volgens Niemöller zijn de cijfers hier niet al te best,  terwijl in een citaat dat hij aanhaalt toch wordt vermeldt dat ook hier verbeterde procedures zijn ingevoerd, zij het later dan geplanned,waardoor dit nog niet terug valt te zien in de cijfers over 2011.  De EU-Terugkeerrichtlijn is inmiddels van kracht. De minister vervolgt zijn brief dan ook als volgt:

"Uit de rapportage Vreemdelingenketen juli - december 2011 blijkt dat de terugkeercijfers van het tweede halfjaar van 2011 weliswaar lager zijn dan die van het tweede halfjaar van 2010, maar dat er wel een lichte stijging is waar te nemen ten opzichte van het eerste halfjaar van 2011. Bij de categorie zelfstandig aantoonbaar vertrek zet de gestage toename door, ook in de periode waarin de totale terugkeercijfers terugliepen. "

En ook hier schrijft Leers dat hij nog een aantal maatregelen naar de Kamer heeft gestuurd om de terugkeercijfers nog verder te bevorderen. De politiek is zich dus wel degelijk bewust  van het belang voor een efficiënt terugkeer beleid.

Daadwerkelijke toegelaten asielzoekers
Het aantal aanvragen zegt echter nog niets over het aantal toegekende verblijfspapieren. Niet alle aanvragen worden immers toegewezen. Hoeveel asielzoekers mochten de afgelopen jaren nu daadwerkelijk blijven?
 
Asiel Beslissingen    2009    2010    2011      
Inwilligingen Asiel    8.510    8.700    8.380      
Niet - Inwilligingen    9.770    10.330    10.240      
Totaal beslissingen    18.280    19.030    18.620      
% afwijzingen            46,55%    45,71%    45%     

Kennismigratie:
Niemöller doet nogal luchtig over het nut van kennismigranten. Hij merkt op dat een kennismigrant daadwerkelijk iets moet toevoegen, maar hoe toets je zoiets? Je zou kunnen kijken naar het aantal vacatures die vervult worden door kennismigranten die anders open zouden blijven staan. Hoeveel van dit soort vacatures hadden de werkgevers open staan en hoeveel zijn er dankzij de kennismigratie nu vervuld?

Ook maakt Niemöller niet duidelijk waarom talenten die werkgevers van buiten halen beter in Nederland of Europa opgeleid zou kunnen worden. Op wat voor cijfers baseert hij zich? Is het soms goedkoper om mensen binnen de EU op te leiden in plaats van mensen binnen te halen die buiten Europa geschoold zijn en ons dus op scholingsgebied niets hebben gekost? Of gaat het simpelweg om het feit dat Niemöller liever ziet dat vacatures door Europeanen worden vervuld?  In plaats van cijfers te presenteren, schrijft Niemöller dat de echte top talenten toch liever naar landen als de VS verhuizen. Maakt dat de kennismigrant die naar Europa of Nederland trekt dan minder nuttig? Als een kennismigrant een vacature kan vervullen die anders open had blijven staan, dan mag je toch wel van positieve bijdragen spreken.

Gezinsmigratie
Tot slot komen we bij één van de meest besproken vormen van migratie, de gezinsmigratie. Ook hier weer pakt Niemöller slechts het aantal aanvragen erbij in plaats dat hij kijkt naar het aantal migranten dat ook daadwerkelijk binnen komt.

Gezinsmigranten komen van alle continenten, dus uit het aantal afgeven verblijfsvergunningen regulier (VVR) kun je nog niet afleiden hoeveel migranten een westerse of niet westerse achtergrond hebben. Voor veel niet westerse landen geldt een inreis visum (MVV). Pas na goedkeuring van het MVV, kan men inreizen en na aankomst in Nederland de daadwerkelijke verblijfsvergunning (VVR) aanvragen.

Hoeveel vergunning zijn er nu afgegeven? 94% van de 20400 behandelde aanvragen werdt in 2011 goedgekeurd, dus gaat het om zo'n 19176 afgegeven verblijfspapieren.
 
Gezinsvorming/-hereniging    2008        2009        2010       2011      
Aantal aanvragen mvv          26.850    29.050    33.150    28.900      
Aantal beslissingen mvv       23.750    27.100    33.200    28.700      
Inwilligingen mvv                     64%      58%        47%       48%      
Aantal aanvragen vvr            21.950    22.000    20.900    22.400      
Aantal beslissingen vvr        22.350    21.250    19.450    20.400      
Inwilligingen vvr                      93%      93%        94%       94%      
Toegewezen                       20.785    19.763    18.283    19.176     

Hierbij dient te worden opgemerkt dat ook dit cijfer geen precies beeld geeft over het aantal gezinsmigranten, zo krijgen ook hier geboren kinderen van een migrantengezin een verblijfsvergunning en immigreert niet iedereen die een verblijfsvergunning heeft verkregen.Trek je het aantal hier geboren kinderen (zo'n 4000 per jaar) en andere ruis van deze cijfers af dan kom je op de volgende gezinsmigratie cijfers:

 
Gezinsvorming/-hereniging    2008      2009        2010        2011      
Toegewezen                       20.785    19.763    18.283    19.176      
Waarvan in NL geboren          4.000    4.000      4.000       4.000      
Daadwerkelijke immigratie    16.785    15.763    11.450    12.400     

Kostenpost?
Niemöller stelt dat gezinsmigratie per definitie een kostenpost voor de verzorgingsstaat is. Vervolgens geeft hij ook hier geen cijfers waaruit dat zou moeten blijken. Is het soms nog steeds zo makkelijk om Nederland binnen te komen?  Sinds de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 onder Job Cohen (PvdA) zijn er al diverse aanscherpingen geweest, onder anderen door Rita Verdonk (VVD). En ook onder dit kabinet zijn er verdere verscherpingen aangenomen die al een tijdje in ontwikkeling waren.

Huidige eisen:
Zo is in 2011 het  -door een computer afgenomen- examen buitenland verder verzwaard met het onderdeel Begrijpend en Geletterd Lezen (GBL), waarbij de kandidaat diverse teksten en woordenrijen moet (voor)lezen en vragen over een tekst moet beantwoorden. Er werd al getoetst op spreekvaardigheid met het onderdeel Toets Gesproken Nederlands (TGN), waarbij de kandidaat woorden en zinnen moet nazeggen. Ook is de minimumeis verhoogt naar A1 niveau, wat betekent dat een persoon vertrouwde, alledaagse uitdrukkingen en elementaire zinnen over concrete behoeften kan begrijpen en gebruiken. Voor het examen komt dat neer op een woordenschat van zo'n duizend a twee duizend woorden. Daarnaast maakt ook het onderdeel Kennis van de Nederlandse Samenleving (KNS) deel uit van het examen: 100 vragen over de Nederlandse samenleving.

Voor de partner in Nederland geldt dat deze minstens 100% van het minimumloon moet verdienen en dat dit inkomen duurzaam dient te zijn: het inkomen moet of minstens een heel jaar gegarandeerd zijn op het moment van de visum aanvraag of men moet reeds 3 jaar constant aan deze eis hebben voldaan.

Dit zijn de belangrijkste toetsingspunten die de overheid heeft opgesteld om te kijken of de immigrant welkom is. Bij de eerste verlening, na 1 jaar, wordt opnieuw getoetst of het gezin aan de inkomenseis doet. Zo mag er geen beroep worden gedaan op de bijstand.

Ook wordt de gezinsmigratie beperkt tot het zogenoemde kerngezin:  Er moet spraken zijn van een huwelijk of Geregisteerd Partnerschap, nareizende kinderen moet minderjarig zijn (de vergunning voor verruimde gezinshereniging vervalt). Ook zal de verblijfsvergunning komen te vervallen als men langer dan 6 maanden (nu 9 maanden) buiten Nederland het hoofdverblijf heeft vervalt en is het niet mogelijk om verblijf te vragen voor het verblijfsdoel ‘familiebezoek’. Deze wet is aangenomen  en gaan per 1 oktober 2012 in werking.

Kansarme migranten? Opleidingsniveau van de immigranten:
Specifieke cijfers zijn niet beschikbaar, maar de Monitor Inburgerings Examen geeft wel een aardige indruk over het wie er slaagt voor het examen buitenland en dus -mits de Nederlandse partner een voldoende en duurzaam inkomen heeft- in aanmerking komt voor een MVV inreis visum:
 
Inburgerings examen buitenland    2010               2011 tot 1 april         2011 vanaf 1 april      
Laag opgeleid                            1.976 (24%)         783 (25%)              628 (20%)      
Slagingspercentage                         87%                  87%                       61%      
Midden opgeleid                           2.312 (28%)    1.451 (46%)             1.412 (45%)      
Slagingspercentage                        90%                   93%                       73%      
Hoog opgeleid                             4.030 (48%)        908 (29%)             1.077 (35%)      
Slagingspercentage                        94%                    97%                      87%     
Opleidingsniveau ‘laag’: tot en met de basisschool;
Opleidingsniveau ‘midden’: tussen basisschool en HBO;
Opleidingsniveau ‘hoog’: vanaf HBO/universiteit.

Het aantal laag opgeleiden mensen uit MVV plichte landen is dus grofweg 1400 a 1900 personen. Het examen werd op 1 april 2011 verzwaard, wat verklaard waarom een groter deel van de laag opgeleiden zakt. Dit zal gedeeltelijk een tijdelijk effect hebben, met name ook omdat het examen door de politiek als test bedoeld is om te kijken of de immigrant in spé zich voldoende heeft voorbereid, en uitdrukkelijk geen drempel zou mogen zijn om specifieke groepen mensen te weren.

Hoeveel laag opgeleiden er daadwerkelijk naar Nederland komen, en tot in hoeverre dit in de praktijk leid tot "kansarme migranten" valt dus niet exact te bepalen. Maar uit boven genoemde cijfers blijkt wel dat het er geen duizenden zijn.

Kostenpost? Ja, voor het migrantengezin:
Migranten worden met de nodige kosten geconfronteerd, zo kost het examen buitenland 350,- euro. De daadwerkelijke visum aanvraag is kostendekken gemaakt, dus er hangt een aardig prijskaartje aan het verblijfsdocument: het MVV inreis visum 1.250 euro en de VVR verblijfsvergunning 300 euro (een VVR zonder MVV kost 1.250 euro). .Na 1 jaar moet de verblijfsvergunning verlengd woden, en dat kost nog eens 375 euro. Na 5 jaar kan men dan eindelijk de verblijfsvergunning voor onbetaalde tijd aanvragen en moet men nogmaals 375 euro aan leges betalen.

De kosten van de inburgeringsplicht (wet inburgering) werden tot voorkort vaak gesubsidieerd door de gemeente. Inmiddels moet dit meer en meer op eigen kosten worden behaald, maar kan men wel een lening aanvragen. Ook de inburgeringscursus kost het nodige geld afhankelijk van het gekozen examen niveau, studie wijzen etc.

Waar Niemöller zijn stelling op baseert dat gezinsmigranten (per definitie) een kostenpost zijn blijft dus een raadsel, maar duidelijk mag wezen dat het voor een gezinsmigrant geen goedkoop of eenvoudig traject is. Hoe de kosten en baten balans er dan wel uit ziet kan ik helaas niet achterhalen want er is geen degelijk onderzoek beschikbaar omtrent de kosten en baten van de reguliere of gezinsmigratie sinds het begin van deze eeuw.

Overige reguliere migratie:
Niemöller vermeld ook niet een zeer positief geluid die de minister meld. Leers schrijft dat "Uit het voorgaande blijkt dat een substantieel deel van alle aanvragen vooreen regulier verblijfsdoel, worden ingediend door vreemdelingen die bijdragen aan de Nederlandse economie, in de vorm van arbeid, kennismigratie of studie". Het lijkt mij toch wel belangrijk om dat te melden aan lezers die zich zorgen maken om de immigratiecijfers. Ook de wetgeving en procedures rondom reguliere migratie staan op de agenda om verbeterd te worden, dankzij de wet Modern Migratiebeleid. Dankzij deze wet zal Nederland aantrekkelijker worden voor die migranten die hard nodig zijn om de economie, cultuur en de wetenschap te versterken. Het uitgangspunt van het modern migratiebeleid is selectiviteit. Dit houdt in dat het beleid uitnodigend is voor migranten aan wie economisch behoefte is en restrictief voor anderen.  De invoering is echter uitgesteld omdat de IND vertraging heeft opgelopen met het invoeren van een nieuw computersystem (INDIGO).

Op de oude voet verder?
Niemöller komt tot de conclusie dat er weinig veranderd is, en men op de oude voet verder gaat.  Het mogen duidelijk zijn dat een wel degelijk diverse maatregelen onder het kabinet Rutte zijn doorgevoerd (welke aangenomen zijn door een eerder kabinet), dan wel maatregelen van het kabinet Rutte die op het punt staan op doorgevoerd te worden. Ook is er weer een dalende trend te zien en zijn de immigratiecijfers een stuk lager sinds de diverse wetswijzigingen begin deze eeuw. Waar Niemöller de stelling "de laatste cijfers, geen sprake van afname" vandaan haalt mag Joost weten...

Bronnen: CBS en IND jaarcijfers.