North and South

Ooit heb ik een Italiaanse minister van financiën de hand mogen schudden. Dat was jaren geleden in Rome, tijdens een receptie ter gelegenheid van een meerdaagse bijeenkomst van Europese conjunctuur-watchers. De magnifieke locatie staat me nog helder voor de geest, want de receptie werd gehouden op de transen van de Engelenburcht (zie foto), een van de markante monumenten uit de Oudheid die de Eeuwige Stad rijk is.

De kunsthistorica die ons voorafgaand aan de receptie rondleidde door de Engelenburcht was smaakvol gestyled, en hetzelfde gold voor de dames tolken die later de toespraak van de minister moesten vertalen. Uiterlijk vertoon, dat kan je met een gerust hart aan de Italianen overlaten. Maar ja, de inhoud hè. De zomeravondbries woei hinderlijk in de microfoons, en wat de minister had te melden ging hierdoor verloren.

Deze ervaring is niet zonder symboliek. De werkelijkheid achter de schone schijn in Zuid-Europa blijft voor ons goeddeels verborgen. Steeds weer laten wij ons in de luren leggen. De europerikelen begonnen al met de illusionist Mario 'window dressing' Draghi, die de abominabele Italiaanse cijfers zodanig wist op te poetsen dat het leek of ze pico bello in orde waren. En zo is het krakkemikkige Italië de euro ingerommeld.

Dat het met de betrouwbaarheid van de Italiaanse overheid niet best gesteld is weten we natuurlijk al veel langer. Sommigen zullen zich wellicht nog het schandaal herinneren rond de zogenaamde superheffing. Die heffing werd in de jaren tachtig ingevoerd om de overproductie in de Europes melkveehouderij (de 'boterberg' en de 'melkplas') weg te werken. Melkveehouders die meer produceerden dan het toegewezen quotum werden gestraft met een heffing. Na jaren, waarin de Nederlandse boeren zich blauw hadden betaald aan de superheffing, bleek ineens dat hun Italiaanse collega's nog nooit van diezelfde superheffing hadden gehoord. De Italiaanse overheid had het er gewoon bij laten zitten. En Europa zou Europa niet zijn als de Italianen niet voor dit slechte gedrag werden beloond: ze kregen een verruiming van hun quotum en de achterstallige heffing werd deels kwijtgescholden.

Het Duitse recept om de eurocrisis aan te pakken, te weten: Noord-Europees belastinggeld in ruil voor 'harde 'voorwaarden' en een grotere rol voor Brussel als waakhond, is dan ook gedoemd te mislukken. Men verkijkt zich op de Zuid-Europese werkelijkheid. Ook in Noord-Europa wordt er gerommeld, geritseld en gesjoemeld en ook hier hebben we te maken met vriendjespolitiek, nepotisme en corruptie, maar dat is nog niets vergeleken met Zuid-Europa, want daar is dit soort zaken een way of life. En niet alleen schort het in Zuid-Europa aan de motivatie om zich veel van de in Europees verband gemaakte afspraken aan te trekken, maar ook ontbreekt het de regeringen daar aan macht om beleidsvoornemens - als men die al heeft - door te voeren.

We hebben hier niet te maken met normale landen waarmee je in redelijk overleg afspraken kan maken die ook worden nagekomen. Daarom is de euro op een drama uitgelopen en daarom ook gaan al die reddingsoperaties, dat Europese begrotingspact en het Europese bankentoezicht niet werken. Het wordt hoog tijd dat de grote geldschieters Merkel en Rutte eens wakker worden.