Kan het nog misgaan met Mitt Romney?

Het is kwart over vijf 's ochtends, 85 procent is geteld, de toespraken van de kandidaten zijn al uren geleden en Mitt Romney heeft New Hampshire glansrijk gewonnen:

1. Mitt Romney, 39%

2. Ron Paul, 23%

3. Jon Huntsman, 17%

4. Newt Gingrich, 10%

5. Rick Santorum, 9%

6. Rick Perry, 1%

En wat moeten we hier precies van maken?

Even wat geschiedenis. Naar aanleiding van de extreem chaotisch verlopen Democratische primaries van 1968, waarin zittend vice-president Hubert Humphrey op de Democratische Conventie de nominatie binnensleepte ondanks de veel betere primary prestaties van de pacifistische Eugene McArthy, hebben beide partijen besloten om de kandidaatsstelling volledig via primaries te laten verlopen. Tot aan 1968 was de kandidaatstelling een combinatie geweest van voorverkiezingen en Conventie-politiek. Het duurde nog een verkiezing langer, maar sinds 1976 is de kandidatuur altijd volledig via het kiesmannensysteem op basis van primaries bepaald.  

Dan wat statistiek. Sinds 1976 is er slechts één uiteindelijke presidentskandidaat geweest, van beide partijen, die niet óf Iowa, óf New Hampshire heeft gewonnen. En die kandidaat was Clinton in 1992. Maar als men weet dat de winnaar van Iowa destijds een Iowaanse senator was, en de nummer 1 in New Hampshire een senator van het naastgelegen Massachusetts, dan verklaart dat al iets. En houden we dan ook nog in gedachten dat Clinton destijds tweede werd in New Hampshire, terwijl hij midden in zijn allereerste nationaal uitgemeten seksschandaal zat, dan is het niet verwonderlijk dat men hem zag als de grote ´comeback kid´. Hij won dan ook 39 van de overgebleven staten.

Dus. Win een van beide, en je wint de nominatie. Zo lijkt althans de historisch-statistische werkelijkheid. En in een land waarin de gemiddelde sportfanaat de uitslag van iedere wedstrijd in de voorbije vijftig jaar kan opdreunen zijn statistieken alles. Dat Romney zowel Iowa als New Hampshire heeft gewonnen maakt het historisch-statistisch onmogelijk dat er nog een andere kandidaat uit de bus komt rollen. Het is uiterst belangrijk voor Romney, aangezien de beste man niet bepaald op scheepladingen inhoud betrapt kan worden. Zijn campagne kent niet voor niets als hoofdpunt de ´onvermijdelijkheid´ van zijn kandidatuur, met op de gedeelde eerste plaats het gegeven dat Romney de enige kandidaat is die Obama kan verslaan. Volgens de peilingen dan. Geen ideologische punten waar Romney zijn kiezer mee om de oren slaat, gewoon, pure, rauwe electorale statistiek.

Al die cijfertjes maakten de man vannacht wat overmoedig. Al om tien voor half negen lokale tijd, amper twintig minuten na het sluiten van de stemhokjes en nadat slechts een kwart van de stemmen was geteld, stond Mitt op het podium. In Obama-stijl, voorlezend van de teleprompter, dreunde hij deze speech op. Slechts een kleine sneer naar het gebrekkige vertrouwen in Free Enterprise van enkele andere Republikeinse kandidaten - Gingrich en Perry - maar de rest van de toespraak was gericht aan het adres van Obama. En geheel in de stijl van zijn opponent sloot Romney af met een weinig hypnotiserende herhaling van ´I want you to remember...´ en 'We still believe...'.

Hoe verging het de rest? Rick Santorum, de nummer twee in Iowa op slechts 8 stemmen achter Romney, haalt in New Hampshire slechts 10 procent binnen en wisselde de hele avond het stuivertje met Newt Gingrich. De anti-homo/pro-familie Santorum is volslagen kansloos. Evenzo de libertarische Ron Paul, die weliswaar tweede is geworden op ruime afstand van de nummer drie, Jon Huntsman. Hij is uitermate populair bij een select gezelschap, maar zal nooit de nominatie binnenhalen. Huntsman, die goed naar Clintons 1992 campagne had gekeken en al zijn pijlen op New Hampshire had gericht, werd slechts derde. Perry liet New Hampshire liggen, wat hem logischerwijs op een genadeloos verlies kwam te staan in de staat. Allemaal kansloos. En toch gaan ze allemaal vrolijk verder naar South Carolina. Geen van de kandidaten heeft in hun toespraken ook maar gezinspeeld op het stopzetten van de campagne.

Het zal dus wel Romney worden, ook al is het nou niet bepaald een Reagan, Roosevelt (Teddy natuurlijk) of Lincoln. Maar we moeten het er maar mee doen, vrees ik. Of toch niet? 

Over zijn winst in Iowa en New Hampshire: Romney woont in de laatsgenoemde staat en was gouverneur in Massachusetts. Zijn overwinning in Iowa was nou niet bepaald een landslide. En dan is er nog Newt Gingrich. Toch al niet bepaald populair bij het liberalere New Hampshire publiek, kan hij in South Carolina op veel meer steun rekenen. Er zijn peilingen waar Gingrich wint in de zuidelijke staat. Bovendien heeft hij flink wat geld stuk te slaan op een stevige campagne aan het adres van Romney. En daar heeft hij nog 11 dagen de tijd voor. Ook in Florida staat Newt er goed voor. Dat kan zomaar beter worden als andere kandidaten zich na South Carolina gaan terugtrekken.

En tot slot dat primaries systeem. Is dat nou echt zo doorslaggevend? Niet zondermeer. Als er geen duidelijke kandidaat uit de bus komt, dan moeten de 'kiesmannen' tijdens de Conventie bepalen wie ze liever willen als kandidaat. En als Gingrich het overleeft tot de Conventie, then all bets are off.