Corrigerende tik voor Duitsland
Gisteren lanceerde Barroso zijn plannen voor eurobonds en nog dezelfde dag deelde de obligatiemarkt een gevoelige tik uit aan lieveling Duitsland. Toeval?
Sensatie: beleggers hadden weinig trek in de nieuwe 10-jarige Duitse staatslening tegen een rente van 1,98 procent. Van de 6 miljard die men uit de markt wilde halen kwam slechts 3,6 miljard binnen. De lieveling van de internationale beleggers als muurbloempje? Veel gekker moet het toch niet worden.
waarschuwing, maar voor wat?
Nou is het altijd lastig om voor zo'n opmerkelijk voorval meteen een sluitende verklaring te vinden. Markttechnische factoren die moeilijk van een afstand waarneembaar zijn kunnen meespelen. Maar er kan ook echt iets aan de hand zijn. Een omslag in het sentiment ten aanzien van veilige haven Duitsland. Analisten stonden in ieder geval meteen klaar met hun oordeel. Gebrek aan daadkracht van de Europese leiders bij de aanpak van de schuldencrisis, aldus Spiegel Online:
Experten sprachen von einem Warnsignal, dass die Krise nun schnell gelöst werden müsse.
RTL Z-beursverslaggever Durk Veenstra ging nog een stapje verder met de verwachting dat de Duitsers nu meer open zullen staan voor eurobonds:
Duitsland, de veilige haven van Europa, het land waar iedereen naar kijkt om de euro te redden, kan geen geld halen uit de markt! Als Duitsland al geen geld uit de markt kan halen, hoe moet het dan met de rest van Europa? [...] Het zal de Duitsers weker maken, dat ze niet meer zo hoog van de toren blazen naar de rest van Europa. Ze zullen echt niet meteen akkoord gaan met eurobonds, waar al maanden over wordt gesproken. Daarvoor moeten landen eerst afgerekend kunnen worden op hun begroting. Duitsland wordt wel gedwongen nu sneller in actie te komen.
Dat we dit moeten opvatten als een waarschuwingssignaal ligt voor de hand. Maar een waarschuwing voor wat? Als eenvoudige krantenlezer die weleens een economieboekje inkijkt ben ik geneigd het met deze analisten oneens te zijn. Dat beleggers meer rente van Duitsland willen vangen is geen aansporing om haast te maken met het 'redden van de euro', maar juist een waarschuwing voor de gevolgen daarvan. Eurobonds? Dat betekent verlies van kredietwaardigheid, dus een hogere rente, zullen potentiële kopers gisteren in een reflex hebben gedacht.
redden van de euro
Een ding is zeker: alle voorstellen om de euro te redden, dus niet alleen eurobonds, zullen leiden tot een renteverhoging in Duitsland - en in de andere meer solide landen van de eurozone, waaronder Nederland. Als je de kans op een redding van de euro hoog inschat dan ben je als belegger wel gek om nu 10-jarige Duitse staatsobligaties tegen een rente van nog geen 2 procent te kopen, want die zullen door de stijgende rente flink in waarde dalen.
De sanering en hervorming van de probleemlanden gaat tijd kosten, terwijl hoogst onzeker is of er veel van terecht komt. Hetzelfde geldt voor plannen om Brussel meer macht te geven bij het afdwingen van zulke maatregelen. Dit is allemaal lange-termijnwerk en zoveel tijd is er niet meer.
Er circuleren momenteel tenminste drie oplossingsrichtingen om de euro te redden die minder tijd vergen: (1) meer geld naar het noodfonds EFSF, (2) eurobonds (die overigens ook niet meteen kunnen worden ingevoerd) en (3) voortgaande aankopen van dubieuze obligaties door de ECB. Alledrie deze opties leiden tot een aantasting van de Duitse kredietwaardigheid vanwege de daaraan verbonden garantstellingen. De derde optie zal bovendien leiden tot toenemende inflatie door het aanzetten van de bankbiljettenpers.
Een en ander zal ertoe leiden dat de Duitse rente omhoog gaat, waardoor bestaande Duitse staatsobligaties in waarde dalen. Hoe groter de kans op een redding van de euro, hoe minder trek beleggers in die obligaties zullen hebben. Dankzij de oplettende beleggers is Duitsland nu gewaarschuwd: het redden van de euro heeft een prijs: de rentelasten zullen omhoog schieten.
opbreken van de eurozone
Het alternatief voor het redden van de euro is opbreken van de eurozone. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ook dit perspectief beleggers onzeker kan maken over Duitse staatsobligaties in euro's, en dat is waar genoemde analisten op doelen. Hierbij valt te denken aan een recessie en een daardoor oplopende staatsschuldquote, en - minder waarschijnlijk - aan een wisseltruc die de Duitsers bij dat opbreken zouden kunnen toepassen
Die onzekerheid - en de daarmee geassocieerde renteverhoging - zal echter slechts tijdelijk zijn. Dus hoe eerder die monetaire breuk met de probleemlanden wordt doorgevoerd hoe beter. Daarna zal Duitsland een sterke valuta hebben (Neuro, E-Mark of D-Mark) en weer de lieveling worden van beleggers waar ook ter wereld. Zo'n 10-jarig leninkje van 6 miljard tegen 1,98 procent zou dan ongetwijfeld zwaar overtekend worden.
