Luister toch maar even naar Lex Hoogduin

Een opmerkelijk vraaggesprek in NRC Handelsblad afgelopen vrijdag met Lex Hoogduin, de gedroomde opvolger van Nout Wellink als president van de Nederlandsche Bank. Op last van politiek Den Haag, dat de veronderstelde ons-kent-ons-cultuur bij DNB wilde doorbreken, werd Hoogduin (59) gepasseerd. De vijftien jaar jongere Klaas Knot (44), een vroegere leerling van Hoogduin, werd de uitverkorene. Daarop stapte Hoogduin op, waardoor de centrale bank na het vertrek van Wellink, die zijn nationale houdbaarheid had overschreden maar in internationale monetaire kringen nog groot gezag geniet, een tweede ervaren kracht verloor.

Hoogduin zag zich niet dienen onder zijn voormalige leerling, dan liep hij het risico de centrale bank met een zure oude man op te zadelen. Maar dit weekend deed hij, ook in het televisieprogramma Buitenhof, zijn beklag over het gebrek aan ervaring waarmee DNB zich nu in internationale onderhandelingen staande moet houden. Volgens Hoogduin is het riskant om met onervaren mensen die elkaar (nog) niet goed kennen midden in de stormen rond de euro aan crisismanagement te gaan doen. Hij vond ook dat door de interventie van politiek Den Haag de onafhankelijkheid van DNB in het geding was. Dat klinkt als de boodschap van een verongelijkte man voor wie de druiven zuur zijn. Het opmerkelijke is dat Hoogduin dat gevaar om zo uitgelegd te worden ook zelf zag en desondanks van zijn teleurstelling over de gemiste benoeming geen geheim maakte. Anderen zouden zich in zijn positie groot hebben gehouden. Maar Hoogduin, van wie als president van DNB elk woord op een goudschaaltje gewogen zou zijn, maakte van zijn hart geen moordkuil en sprak zich toch uit. Iedereen kan daardoor alsnog zijn voordeel doen met zijn kijk op de zaken.

Ik denk dat Hoogduin groot gelijk heeft, al is het mosterd na de maaltijd. Daarbij komt dat niet alleen de top van DNB nu uit jonge en nog onervaren krachten bestaat, maar dat Mark Rutte en Jan Kees de Jager eveneens jonge veertigers zijn (De Jager moet het geloof ik zelfs nog worden). Wouter Bos, die inmiddels alweer uit de politiek is vertrokken omdat hij 'voor zijn jonge familie' heeft gekozen, was als minister van Financiën evenmin door de wol geverfd. Dat leidde bij de halve overname van Fortis en het redden van ABN-AMRO tot enkele verbale uitglijders aan het adres van de Belgen die bij onze zuiderburen zeer slecht zijn gevallen. Premier Rutte vergiste zich in juli na een Europese crisistop over de euro pijnlijk voor € 50 miljard, en het opinie-artikel in de Financial Times waarin de premier en zijn minister van Financiën de Nederlandse ideeën over de eurocrisis uiteen zetten, had ook iets onbekommerds en frivools (zie ook mijn eerder post op DDS). Hoogduin wilde er in Buitenhof niet te negatief over zijn, maar was wel kritisch over het gespeculeer om landen die zich niet aan de regels houden (Griekenland, maar dat kunnen ook Italië en heel veel andere zondaars zijn) als opperste sanctie buiten de eurozone te zetten. Terecht wees hij er op dat je dan geen muntunie meer hebt. Voor een muntunie hebben alle leden getekend, en als er dan weer een deur wordt opengezet om leden tot vertrek te manen, schept dat onzekerheid en ruiken de markten bloed. Op DDS zullen velen dat waarschijnlijk best vinden, maar ondertussen is het behoud van de euro wel de inzet van dit kabinet. Daar mag dus geen misverstand over bestaan.

Het zal waarschijnlijk niet helpen. In politiek Den Haag begrijpen velen niet waarom er over de mogelijkheid van een Grieks failliet zo besmuikt moet worden gedaan en vinden velen het goed dat dit 'taboe' nu eindelijk is geslecht. Waarom zou je daar niet over mogen praten? Voor de dag ermee dus, met die scenario's die het Ministerie van Financiën in geval van een Grieks failliet in studie heeft. Die houding verraadt op zich al een enorme onnozelheid (zoals velen ook al niet inzien waarom de euro überhaupt nog gered moet worden). Maar als er dan bedragen de ronde doen van een schade van € 80 miljard die Nederland zou kunnen leiden, is het weer niet goed en wordt dat als bangmakerij van het eurofiele kamp afgedaan. Het bewijst het gelijk van Lex Hoogduin, die op het belang van ervaren krachten bij DNB wijst (en voor die boodschap alle gebruikelijke discretie heeft laten varen: een teken hoe hoog de nood is), maar het is ook een gelijk dat hij waarschijnlijk pas achteraf gaat krijgen - als het te laat is.