Ditmaal heeft Wellink volkomen gelijk
Deze week was er een botsing tussen Nout Wellink, nog steeds de president van de Nederlandsche Bank, en Geert Wilders, de PVV-voorman van wie er geen cent naar Griekenland mag. Volgens Wellink vertelt Wilders economische onzin, terwijl de meeste bijdragen op de Dagelijkse Standaard allemaal menen dat Wilders heeft gescoord. Mark Rutte probeert het geschil enigszins te sussen, door te stellen dat Nederland de Grieken alleen maar steunt wanneer dat 'in het Nederlandse belang' is. In de praktijk betekent dat dat Nederland achter Duitsland staat, zoals het in monetaire zaken altijd gaat. Het idee dat Nederland eenzijdig uit de euro zou kunnen stappen en de gulden kan herinvoeren is peperdure lariekoek, zoals ook de terugkeer naar de drachme voor Griekenland geen serieuze optie is, tenzij daar weer allerlei hulptoezeggingen van de rest van de eurozone tegenover staan.
Ook dat gaat natuurlijk geld kosten. Wat dat betreft heeft Nout Wellink volkomen gelijk. Het probleem gaat veel dieper dan alleen Griekenland. Wanneer de Grieken afhaken, verhoogt dat automatisch de druk op andere probleemlanden, die dan ook weer te hulp moeten worden gesneld. Dat laat natuurlijk ook zien hoe kwetsbaar de euro van begin af is geweest en dat het hele ontwerp op verschillende gedachten hinkte. Dat was bepaald geen geheim. Duitsland en Frankrijk hebben altijd verschillende opvattingen over de euro gehad. De huidige EMU is niet meer dan een start, een experiment dat zich 'sui generis' moet ontwikkelen en waarvan niemand kan voorspellen hoe die er over tien jaar uit zal zien. Het valt de voorstanders van de euro, onder wie Wellink en alle Nederlandse politieke partijen inclusief de VVD (waartoe Wlders tien jaar geleden behoorde) kwalijk te nemen dat ze aan dat experimentele karakter te licht hebben getild. Onder Frits Bolkestein had de VVD wel oog voor de risico's, en het was Gerrit Zalm die altijd op de meest strikte interpretatie van de EMU-criteria aandrong, maar uiteindelijk bleek dat een wassen neus toen Frankrijk en (meer onverwacht) ook Duitsland.zich in 2003 niet aan de verdragen hielden. Toen was het echter al te laat. Nederland had ingestemd, met steun van de VVD (waar Zalm het financiële wonderkind was). Voor Wilders toen geen reden om toen uit de Kamerfractie van de VVD te stappen. Zijn goed recht, maar hij is wel medeverantwoordelijk voor de invoering van euro, een keuze die willens en wetens en volledig soeverein door de Nederlandse politiek is gemaakt en waar Den Haag niet zomaar van kan weglopen. Ook Wilders niet.
Als Wilders in deze kwestie al enig 'gelijk' heeft, dan is dat een gelijk van tien jaar geleden dat nu niet meer terzake doet. Natuurlijk had Griekenland nooit tot de euro mogen worden toegelaten. Maar het is gebeurd, mede onder toeziend oog van de eerste president van de Europese Centrale Bank, onze landgenoot Wim Duisenberg, en dat schept verplichtingen. Daarvoor weglopen zou Nederland tot een onbetrouwbare EU-partner maken en tot dezelfde status degraderen als Griekenland. Dat zal beslist niet de bedoeling van Wilders zijn. Verder kan Nederland alleen een 'nationale politiek' voeren als daarover een nationale consensus bestaat. Die consensus is er niet, mede door de PVV. Denk daarom aan de formulering van premier Rutte: Nederland, zelf evenmin schuldenvrij en lang niet zo hardwerkend als vaak wordt gedacht, steunt de Grieken alleen wanneer dat in het Nederlands belang is. Dat Nederlandse belang valt samen met de euro, die behouden moet blijven omdat elke andere optie voor alle deelnemende landen nog meer kost. Je zou hier voor het eerst van een echte Europese lotsverbondenheid kunnen spreken. Het is de consequentie van een schuldengemeenschap, waarvoor de Haagse politiek (= wijzelf) met open ogen heeft gekozen.
