Ierland wil ons nog een keer een oor aannaaien

De nieuwe Ierse regering heeft als voornaamste doel om de rente die zij betaalt over de EU-leningen te verlagen.

Normaliter wordt het renteniveau op een lening niet aan de politieke onderhandelingstafel bepaald, maar door een risico-analyse: meer risico, dan meer rente. Daarom investeerden veel Europese, met name Britse, financiële instellingen ook zo gretig in Ierse obligaties: die waren weliswaar risicovol, maar leverden ook een bijbehorend hoog rendement op. Dat hoge rendement ging naar de banken; het hoge risico daarentegen is nu, via het EFSF en het EFSM (twee EU-reddingsfondsen), op het bord van de Europese belastingbetaler beland.

Liefst 40 miljard heeft Ierland van de EU-reddingsfondsen ontvangen. Dit tegen een rente van nog geen 6%, aanzienlijker minder dan wat Ierland kwijt zou zijn als het op de markt had moeten lenen. Dat houdt in dat de EU een hoog risico accepteert - het risico is dat Ierland uiteindelijk niet het (hele) bedrag terug kan betalen - tegen een, verhoudingsgewijs, lage rente. Daarom is het ook zo bespottelijk dat, ook Nederlandse, politici ons belastingbetalers proberen wijs te maken dat deze leningen ook voor de EU een goede deal zijn.

Rupsje nooitgenoeg Ierland wil echter meer: de rente moet nóg lager. Tegelijkertijd wil Ierland geen stappen ondernemen om het risico op deze leningen te verlagen, door te garanderen dat men minder uitgeeft en/of meer geld binnenkrijgt. In normaal Nederlands: Ierland wil de Europese belastingbetalers nog een keer een oor aannaaien. Men wil welvaart verplaatsen van fiscaal-verantwoorde landen naar zichzelf.

Nu nog gebeurt dit door landen als Ierland een niet-markt-conforme rente te rekenen, maar in de nabije toekomst kan dit gebeuren doordat een EU-reddingsfonds direct obligaties koopt van landen als Ierland. Angela Merkel, bondskanselier van Duitsland, heeft weliswaar toegezegd dat het EFSF dit nooit zal doen, maar medio 2013 zal het EFSF vervangen worden door een permanent reddingsfonds: het ESM. En dat verandert de zaak.

Het zou weliswaar strijdig zijn met de afspraken met de coalitiepartner FDP, met de Duitse grondwet en met wat het Duits volk wil, maar dat mag de EU-pret niet drukken. De FDP draait uiteindelijk immers toch wel bij, een constructie om het constitutionele verbod op bail-outs te omzeilen is al bedacht en de volkswil heeft nog nooit invloed op Europese beslissingen gehad.

Of zoals Lüder Gerken, econoom bij een denktank die EU-wetgeving evalueert, het verwoordt: "Transfer union means that German taxpayers give money for other countries and economies to continue living beyond their means; this is impossible to sell in public so I predict that the result will be prettied up so that people don’t realise what’s happened.”