Hof Straatsburg ondermijnt democratie
De afgelopen dagen bleek dat nog maar weer eens: burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan zat klaar om op basis van nieuwe wetgeving een aantal kraakpanden te ontruimen, toen het hof in Den Haag erachter kwam dat dit niet mocht van het Europees Hof. En Gerd Leers stond op het punt om het nieuwe kabinetsbeleid inzake uitgeprocedeerde asielzoekers toe te passen, maar ontving een boze e-mail uit Straatsburg dat dit toch echt strijdig was met de opvattingen van het Hof over humanitair recht. De geplande uitzending werd opgeschort. Deze overname van de Nederlandse democratie door Straatsburg is onaanvaardbaar.
Alsof dat allemaal nog niet genoeg is saboteert het Hof nu ook EU-afspraken. Vandaag nog konden we lezen dat nu ook het terugsturen van illegale immigranten naar andere landen van eerste aankomst dan alleen Griekenland, zoals geregeld in de Conventie van Dublin, niet langer mag van het Hof in Straatsburg. In zijn algemeenheid ben ik geen fan van EU-beleid buiten het economische domein. Het vrije personenverkeer van Schengen had voor mij niet gehoeven, maar als dat er dan toch zo nodig moest komen, dan is de Conventie van Dublin een onmisbaar veiligheidsslot. Niet dus, volgens het Hof in Straatsburg.
Nederland behoort tot de oprichters, hoewel toenmalig minister-president Drees er een overtuigd tegenstander van was. Al snel bleek dat wat Drees vreesde waarheid werd: het Hof wilde veel meer zijn dan alleen de beloofde ultieme controle. Het ging zich bemoeien met van alles en nog wat
Dus hoe fundamenteel de beginselen achter deze mensenrechten misschien ook zijn, in de praktijk is hun betekenis volkomen onduidelijk en onderwerp van politiek debat. Anders gezegd: wie de macht heeft te bepalen wat een fundamenteel recht in de praktijk precies betekent, heeft de macht zijn politieke opvattingen op te leggen aan anderen.
In de VS staat tegenover het Supreme Court bovendien altijd nog de wetgever, die tegenwicht kan bieden. Checks and balances noemen de Amerikanen dat: de ene macht houdt de andere in bedwang. Maar in Europa houdt niemand het Hof in bedwang. Er is geen wetgever die de interpretatie van grondrechten door het Hof kan bijsturen met nadere juridische bepalingen. Omdat het Europees Hof boven iedere staatsmacht uittorent, bewaakt niemand de bewakers.
Om twee redenen is handhaving van grondrechten op het nationale niveau dus beter dan op het internationale niveau: ieder land kan zijn eigen afwegingen maken op basis van de eigen nationale cultuur, en de rechters kunnen door de andere staatsorganen in toom gehouden worden.
